________________
{ જીવન-વિજ્ઞાન ) નિમિત્ત બને તેવા કર્મોને અઘાતી કર્મ કહેવાય છે. તે ચાર પ્રકારનાં છે : (૧) વેદનીય, (૨) નામ, (૩) ગોત્ર અને (૪) આયુષ્ય.
ઘાતી કર્મોની બધી (૪૭) પેટાપ્રકૃતિઓ પાપપ્રકૃતિઓ છે; માટે જો પાપ ઘટાડીએ તો તેમનું જોર ઓછું થાય અને આત્માના જ્ઞાનાદિ ગુણો આવિર્ભત થઈ શકે.
પુણ્યપ્રકૃતિઓ અઘાતી કર્મોની જ પેટાપ્રકૃતિઓ હોવાથી, તેમના દ્વારા આત્માના મૂળ (અનુજીવી) ગુણોનો ઘાત થતો
નથી. આમ હોવાથી, પુણ્યથી અનુચિતપણે ડરવું યોગ્ય નથી. • વીઆંતરાયનો ઉદય શક્તિહીનતાનું નિમિત્ત છે. • આત્માને મુખ્ય આવરણ કરનાર મોહનીય કર્મ છે.
મોહનીય કર્મના બે મુખ્ય ભેદ છે : (i) દર્શનમોહનીય : આ કર્મના ઉદયની સાથે ઉંધી માન્યતા અને અજ્ઞાનદશા હોય છે. (i) ચારિત્રમોહનીય : આ કર્મના ઉદયની સાથે વિવિધ પ્રકારના રાગ અને દ્વેષના ભાવો હોય છે. આપણી માન્યતા અને વિચારને અવળે માર્ગે ચડાવે તેને દર્શનમોહનીય કર્મ કહેવાય છે અને આપણા આચારને અવળે માર્ગે ચડાવે તેનું નામ ચારિત્રમોહનીય કર્મ કહેવાય છે.
4-૧૦૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
