________________
{ જીવત-વિજ્ઞાન )
ઉપયોગી વ્યાખ્યાઓ • અપરિણામિક દેહ-મમતા એટલે વિવેકપૂર્વકની દેહસંભાળ
જેમાં મોહાસક્તિ નથી; કારણ કે તે શરીર પછી ધર્મ કરવા માટે વાપરવું છે. આત્માના લક્ષે કે આત્મજ્ઞાન સહિત જે શુભ આત્મચિંતન કે અનુપ્રેક્ષા કરવામાં આવે, તેને ધર્મધ્યાન કહેવામાં આવે છે એમ પાત્રભેદે યથાપદવી સમજવું. આવેશને શમાવવો તેને ઉપશમ કહેવાય છે. સંયમ = સન્ + મ = સમ્યક્ પ્રકારે મન અને ઇન્દ્રિયોનો નિરોધ કરી આત્મા પ્રત્યે વળવું, તે સાચો સંયમ છે. યમ એટલે આખા જીવનના માટે ગ્રહણ કરેલાં વ્રતો. નિયમ એટલે પરિમિત કાળ માટે ગ્રહણ કરેલાં વ્રતો. જે વાંચવાથી, સમજવાથી, વિચારવાથી અને અનુસરવાથી આપણા જીવનમાં ક્ષમા, વિનય, સંતોષ, મૈત્રી, પ્રસન્નતા વગેરે સગુણો પ્રગટે તે ધર્મનો એક રૂડો પ્રકાર છે. સહજાત્મસ્વરૂપ પરમગુરુ' મંત્રનો સામાન્ય અર્થ : સહજ-આત્મસ્વરૂપ પરમ-ગુરુ * પરમગુરુ શ્રી તીર્થકર ભગવાન માટે વપરાય છે.
ગુરુઓના ગુરુ એ પરમગુરુ કહેવાય છે. પરમગુરુ એ કોઈ પણ પ્રતિભાશાળી, યુગપ્રધાન મહાપુરુષ માટે પણ વાપરવામાં આવે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org