________________
ન જીવત-વિજ્ઞાન જ્ઞાની પુરુષનાં વ્યક્તિત્વના અનેક સુદઢ પાસા છે; છતાં તેમનું સૌથી બળવાન પાસુ છે તેમનો અખંડ સમતાભાવ, સમતામાં રહેવાનો તેમનો આશ્ચર્યકારક સતત ઉદ્યમ. જ્ઞાનીઓ દુનિયાની વૈભવશાળી વસ્તુઓની ઝાકમઝોળથી પ્રભાવિત થતા નથી. ભગવાનની નાની કોપી – નાનું સ્વરૂપ - તે સંત અને સદ્ગુરુ છે. તેમને ભગવાનના લઘુનંદન - miniature copy – કહે છે. યુગપ્રધાન આચાર્યો, સદ્ગુરુઓ અને તેવા મહાપુરુષોનું વ્યક્તિત્વ બહુમુખી હોય છે; અર્થાત્ તેઓ જ્ઞાની છે, ભક્ત છે, યોગી છે, વિદ્વાન છે, કવિ છે અને સમાજ પર અત્યંત પ્રભાવ પાડનારા પણ છે. ગુણગણના ભંડાર છે. સંતોનું જીવન સહજ, સરળ અને સાદું હોય છે. તેમના પુણ્યપ્રભાવથી જે કાંઈ દાનાદિ આવે છે, તે સમાજના અને ધર્મના ઉત્થાન માટે જ વપરાય છે. માટે સંતો, વિશેષ પ્રયત્ન કર્યા વગર પણ ઉત્તમ અને પરોપકારના કાર્યોનું સહજપણે નિમિત્ત બને છે; કારણ કે તેમના જીવનમાં સ્વાર્થનો અભાવ
હોય છે અને સત્યનું જ અનુસરણ હોય છે. - આત્મસાધના
સત્સંગની ઉપાસના અને ભક્તિ - આ બન્નેને આત્મકલ્યાણના શ્રેષ્ઠ સાધનો ગણી શકાય એમ ભારતીય સાંસ્કૃતિક સાહિત્યના અવલોકનથી નક્કી થઈ શકે છે. “કરિષ્ય વચનં તવ” એ પ્રમાણે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
