Harivanshpuran

SR No.: 001271
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2003
Total Pages: 1017
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Story
File Size: 26 MB

Page 576

पञ्चचत्वारिंशः सर्गः
अथ प्राप्ता महावास्तदा द्वारवतीं पुरीम् । भागिनेया दशार्हाणां प्रसिद्धाः पञ्च पाण्डवाः ॥१॥ युधिष्ठिरोऽर्जुनो ज्येष्ठो भीमसेनो महाबलः । नकुलः सहदेवश्च पञ्चैते पाण्डुनन्दनाः ॥ २ ॥ 'मागधोऽत्रान्तरेऽप्राक्षीत्प्राञ्जलिर्गणनायकम् । अन्वये भगवन् ! कस्य पाण्डुः पाण्डवनन्दनाः ॥३॥ गण्याह कुरुराजानामन्ववाये महोदये । शान्तिकुन्थ्वरनामानो यत्र तीर्थंकरास्त्रयः ॥ ४ ॥ आदितः कुरुवंश्यानां चतुर्वर्गोपसेविनाम् । कतिचिन्मागधाख्यामि शृणु नामानि भूभृताम् ॥५॥ कुरुजाङ्गलदेशस्य कुरुभूमिसमस्य हि । अभूतां भूषणे भूपौ यौ हास्तिनपुरे परे ॥ ६ ॥ श्रेयान् सोमप्रमश्चेति कुरुवंशविशेषकौ । नाभेयसमकालौ तौ दानधर्मस्य नायकौ ॥ ७ ॥ तत्र सोमप्रभस्याभूत्कुमारो 'जयनायकः । मेघस्वरस्स एवात्र भरतेन कृताभिधः ॥ ८ ॥ तस्मात्कुरुरभूत्तस्मात्कुरुचन्द्रस्तु नन्दनः । ततः शुभंकरो राजा जातो धृतिकरस्ततः ॥ ९॥ राज्ञां कोटिषु कालेन समतीतासु भूरिषु । जिनान्तरेषु चानेकसागरोपमकोटिषु ॥ १० ॥ धृतिदेवो धृतिकरो गङ्गदेवादयस्तथा । धृतिमित्रष्टतिक्षेम सुवत व्रातमन्दराः ॥ ११ ॥ श्रीचन्द्रसुप्रतिष्ठाथा व्यतीताः शतशो नृपाः । धृतपद्मो घृतेन्द्रश्च धृतवीर्यः प्रतिष्ठितः ॥ १२ ॥ इत्यादिषु व्यतीतेषु धृतिदृष्टिष्टेतिद्युतिः । धृतिप्रीतिकराद्याश्च व्यतीताः कुरुवंशजाः ॥ १३ ॥ ततो भ्रमरघोषाख्यो हरिघोषो हरिध्वजः । सूर्यघोषः सुतेजाश्च पृथुश्च पृथिवीपतिः ॥ १४॥ इमवाहननामाद्याः समतीतास्ततो नृपाः । विजयाख्यो महाराजो जयराजस्ततोऽभवत् ॥१५॥
अथानन्तर किसी दिन यादवोंके भानेज महापराक्रमी, राजा पाण्डुके पुत्र युधिष्ठिर, अर्जुन, महाबलवान् भीमसेन, नकुल और सहदेव ये पांचों पाण्डव द्वारिकापुरी आये ॥ १-२ ॥ इसी बीच में राजा श्रेणिकने हाथ जोड़कर गौतमगणधरसे पूछा कि हे भगवन् ! पाण्डु और पाण्डव किसके वंश में उत्पन्न हुए हैं ? || ३ || गौतमस्वामीने कहा कि पाण्डु और पाण्डव कुरुवंशमें हुए हैं जिसमें कि शान्ति, कुन्थु और अर ये तीन तीर्थंकर हुए हैं ||४|| हे मगधेश्वर ! अब मैं प्रारम्भसे लेकर चतुर्वर्गकी सेवा करनेवाले कुरुवंशी राजाओंके कुछ नाम कहता हूँ सुनो ||५||
शोभा में देवकुरु - उत्तरकुरुकी तुलना करनेवाले कुरुजांगल देशके हस्तिनापुर नगर में जो आभूषणस्वरूप श्रेयान् और सोमप्रभ नामके दो राजा हुए थे वे कुरुवंशके तिलक थे, भगवान् वृषभदेवके समकालीन थे और दानतीर्थंके नायक थे || ६ - ७|| उनमें सोमप्रभके जयकुमार नामका पुत्र हुआ। वह जयकुमार ही आगे चलकर भरत चक्रवर्तीके द्वारा 'मेघस्वर' इस नामसे सम्बोधित किया गया ||८|| जयकुमारसे कुरु पुत्र हुआ । कुरुके कुरुचन्द्र, कुरुचन्द्र के शुभंकर और शुभंकर के धृतिकर पुत्र हुआ ||९॥
तदनन्तर कालक्रमसे अनेक करोड़ राजा और अनेक सागर प्रमाण तीर्थंकरोंका अन्तराल काल व्यतीत हो जानेपर धृतिदेव, धृतिकर, गंगदेव, धृतिमित्र, धृतिक्षेम, सुव्रत, व्रात, मन्दर, श्रीचन्द्र और सुप्रतिष्ठ आदि सैकड़ों राजा हुए। तदनन्तर धृतपद्म, धृतेन्द्र, धृतवीर्यं प्रतिष्ठित आदि राजाओंके हो चुकनेपर धृतिदृष्टि, धृतिंद्युति, धृतिकर, प्रीतिकर आदि हुए ||१० - १३|| तत्पश्चात् भ्रमरघोष, हरिघोष, हरिध्वज, सूर्यघोष, सुतेजस्, पृथु और इभवाहन आदि राजा हुए। तदनन्तर विजय, महाराज और जयराज हुए ॥१४- १५ ।। इनके । पश्चात् उसी
१. श्रेणिकः । २. जननायकः म । ३. धृतिक्षेत्र म. ।

Translation AI Generated

## Chapter Thirty-Five

Then, the five Pandavas, the renowned sons of King Pandu, arrived at the city of Dwaravati. They were: Yudhishthira, the eldest; Arjuna; Bhima, the mighty; Nakula; and Sahadeva. ||1-2||

In the meantime, King Shrenik, with folded hands, asked the Ganadhara Gautam, "O Bhagavan! From which lineage did Pandu and the Pandavas originate?" ||3||

Gautam Swami replied, "O King of Magadha, Pandu and the Pandavas belong to the Kuru lineage, where three Tirthankaras, Shanti, Kunth, and Ar, were born." ||4||

"O King of Magadha, listen to the names of some Kuru kings, starting from the beginning, who served the four goals of life." ||5||

"In the Kuru Jangala region, in the land of the Kurus, there were two kings, Shreyan and Soma Prabha, who adorned Hastinapur. They were the jewels of the Kuru lineage, contemporaries of Bhagavan Rishabhadeva, and leaders of the Dana Tirtha." ||6-7||

"Soma Prabha had a son named Jayanayak. He was later called Megha Swar by Bharat Chakravarti." ||8||

"From Jayanayak came Kuru, from Kuru came Kuru Chandra, from Kuru Chandra came Shubhankara, and from Shubhankara came Dhritikara." ||9||

"After that, countless crores of kings and countless Tirthankaras, as vast as oceans, passed by. Then came Dhriti Deva, Dhritikara, Ganga Deva, Dhriti Mitra, Dhriti Kshema, Suvrat, Vrat, Mandar, Shri Chandra, and Su Prati Shtha, and hundreds of other kings. After them came Dhrit Padma, Dhritendra, Dhritvirya, Prati Shthita, and many more. Then came Dhriti Drishti, Dhriti Dyuti, Dhriti Kara, Priti Kara, and others." ||10-13||

"After them came Bhramara Ghosha, Hari Ghosha, Hari Dhwaja, Surya Ghosha, Su Tejas, Prithu, and Ibha Vahana, and many other kings. Then came Vijay, Maharaja, and Jayaraj." ||14-15||

**Notes:**

* **Tirthankara:** A spiritual teacher and liberator in Jainism.
* **Dana Tirtha:** A place of pilgrimage associated with charity and generosity.
* **Four Goals of Life:** Dharma (righteousness), Artha (wealth), Kama (pleasure), and Moksha (liberation).
* **Kuru Jangala:** A region in ancient India.
* **Hastinapur:** An ancient city in India.
* **Rishabhadeva:** The first Tirthankara in Jainism.
* **Bharat Chakravarti:** A legendary emperor in Indian mythology.