Ratnakaravatarika Part 3

SR No.: 001268
Original Sutra Author: Vadidevsuri
Author: Kalyanbodhivijay
Publisher: Jain Dharm Prasaran Trust Surat
Publication Year: 2004
Total Pages: 444
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Nyay
File Size: 9 MB

Page 335

૩૧૮ परिच्छे६-७ : सूत्र-५७
રત્નાકરાવતારિકા ભાગ-૩ આવો જ્ઞાનવાદીને તમારા વડે અપાયેલો જે ઉપાલંભ છે. તે કેવી રીતે શોભાને પામે ? કારણકે ત્યાં પણ ક્રિયા ન હોવાથી અને એકલું જ્ઞાનમાત્ર હોવાથી સુખના આનંદને આપવા રૂપ કાર્ય કરનારૂં તે જ્ઞાન થતું નથી. માટે તે જ્ઞાન પણ તાત્ત્વિક જ્ઞાન નથી અને તાત્ત્વિક જ્ઞાન ન હોવાથી જ કાર્ય કરવામાં વ્યભિચારી છે. તેથી કાર્યને કરતી ક્રિયા જ નિશ્ચયનયથી જેમ (તાત્ત્વિક) ક્રિયા કહેવાય છે. તેવી જ રીતે કાર્યને કરતું જ્ઞાન જ નિશ્ચયનયથી જ્ઞાન કહેવાય છે. આ કેમ તમને નથી સમજાતું ? અને જ્ઞાનવાદીને કેવળ ઉપાલંભ આપવામાં જ કેમ રસિક બનો છો ? જે ઉપાલંભ તમે જ્ઞાનવાદીને આપો છો તે જ ઉપાલંભ કેવળ ક્રિયાવાદી એવા તમને પણ લાગે જ છે. તેથી સાપેક્ષભાવે બન્નેને કારણ માનવામાં ક્યાંય પણ વ્યભિચાર આવતો ન હોવાથી, સાપેક્ષ એવાં આ બન્ને (જ્ઞાન-ક્રિયા) જ ફળની ઉત્પત્તિનાં કારણ छ. म भानपुं थे ४ अनुशुः (Gयित-योग्य) छे.
अथ भवत्वेतत्कारणिका मुक्तिः, तथापि बुद्धयादीनां नवानामात्मविशेषगुणानां योऽत्यन्तमुच्छेद, तद्रूपैव स्वीकर्तव्या, न पुनर्नि:शेषकर्मक्षयलक्षणा । तथा चानुमानम्नवानामात्मविशेगुणानां सन्तानोऽत्यन्तमुच्छिद्यते, सन्तानत्वात् , यो यः सन्तानः स सोऽत्यन्तमुच्छिद्यते यथा प्रदीपसन्तानः, तथा चायम्, तस्मादत्यन्तमुच्छिद्यत इति ।
"न ह वै सशरीरस्य सतः प्रियाप्रिययोरपहतिरस्ति ।" "अशरीरं वा वसन्तं प्रियाप्रिये न स्पृशतः" इत्यादयो वेदान्ता अपि तादृशीमेव मुक्तिमादिशन्ति । अपि च-"यावदात्मगुणाः सर्वे नोच्छिन्ना वासनादयः ।
तावदात्यन्तिकी दुःखव्यावृत्तिर्न विकल्प्यते ॥१॥ धर्माधर्मनिमित्तो हि संभवः सुख-दुःखयोः । मूलभूतौ च तावेव स्तम्भौ संसारसद्मनः ॥२॥ तदुच्छेदे च तत्कार्यशरीराद्यनुपप्लवात् । नात्मनः सुख-दुःखे स्त इत्यसौ मुक्त उच्यते ॥३॥ इच्छाद्वेषप्रयत्नादि भोगायतनबन्धनम् । उच्छिन्नभोगायतनो नात्मा तैरपि युज्यते ॥४॥ तदेवं धिषणादीनां नवानामपि मूलतः । गुणानामात्मनो ध्वंस: सोऽपवर्गः प्रतिष्ठितः ॥५॥ ननु तस्यामवस्थायां कीदृगात्माऽवशिष्यते ? ।
www.jainelibrary.org.