Page Text
________________
રત્નાકરાવતારિકા ભાગ-૩
परिच्छे६-७ : सूत्र प
अथ गगनपरिसरे मकरकरितुरङ्गकुरङ्गभृङ्गाराङ्गाराद्याकाराननेकप्रकारान् बिभ्रत्यभ्राणि न च तान्यपि चेतनानि वः संमतानि, तद्वत् तनुभाजोऽपि राजरङ्कादयः सन्त्विति चेत् । तदसत् तेषामपि जगददृष्टवशादेव देवपदवीपरिसरे विचरतां विचित्राकारस्वीकारात् ।
નાસ્તિક—આકાશના વિશાળ પટાંગણમાં વાદળાંઓ મગરમચ્છ, હાથી, ઘોડા, डरा, भृंगार, अने अंगाराहिना अने आडारोने ( भिन्न-भिन्न आकृतिखोने - विशेषताने) ધારણ કરે છે. અને તે વાદળો તમને (જૈનોને) ચેતન તરીકે સમ્મત નથી. અર્થાત્ વાદળો અચેતન છે. છતાં વિશેષતાવાળાં છે. તેની જેમ સંસારી પ્રાણીઓ પણ “અદૃષ્ટ” વિના રાજા અને રંક વગેરે સ્વરૂપે હો. અદૃષ્ટ માનવાની શું જરૂર !
न तदसत् =तभारी उपरोक्त वात मिथ्या छे. (देवपदवी - आझशना परिसरेવિસ્તારમાં) આકાશના વિસ્તારમાં વિચરતાં એવાં તે વાદળોના ચિત્ર વિચિત્ર આકારોનો સ્વીકાર જગતમાં વર્તતા જીવોના અદૃષ્ટના વશથી કરેલો છે. જગવર્તી જીવોના પુણ્ય-પાપરૂપ અદૃષ્ટના વશથી જ વાદળોમાં તેવા ચિત્ર-વિચિત્ર આકારો થાય છે. આકાશના વિશાળ પટાંગણમાં વાદળોની અંદર જે ચિત્ર-વિચિત્ર આકૃતિ દેખાય છે. તે સર્વે આકૃતિઓ જગર્તી જીવોના પુણ્ય-પાપના ઉદયને લીધે થાય છે.
३०५
कश्चायं स्वभावो यद्वशाज्जगद्वैचित्र्यमुच्यते ? । किं निर्हेतुकत्वम्, स्वात्महेतुकत्वम्, वस्तुधर्मः, वस्तुविशेषो वा । आद्ये पक्षे सदा सत्त्वस्य, असत्त्वस्य वा प्रसङ्गः । द्वितीये आत्माश्रयत्वं दोषः, अविद्यमानो हि भावात्मा कथं हेतुः स्यात् ?, विद्यमानोऽपि विद्यमानत्वादेव कथं स्वोत्पाद्यः स्यात् ? । वस्तुधर्मोऽपि दृश्यः कश्चित्, अदृश्यो वा । दृश्यस्तावदनुपलम्भबाधितः । अदृश्यस्तु कथं सत्त्वेन वक्तुं शक्यः ? | अनुमानात् तु तन्निर्णयेऽदृष्टानुमानमेव श्रेयः । वस्तुविशेषश्चेत् स्वभावो भूतातिरिक्तो भूतस्वरूपो वा । प्रथमे मूर्तोऽमूर्तो वा । मूर्तोऽपि दृश्योऽदृश्यो वा । दृश्यस्तावद् दृश्यानुपलम्भबाधितः । अदृश्यस्त्वदृष्टमेव स्वभावभाषया बभाषे । अमूर्तः पुनः परः परलोकिनः को नामाऽस्तु ? । न चादृष्टविघटितस्य तस्य परलोकस्वीकारः इत्यतोऽप्यदृष्टं स्पष्टं निष्टङ्क्यते । भूतस्वरूपस्तु स्वभावो नरेन्द्रदरिद्रतादिवैसदृश्यभाजोर्यमलजातयोरुत्पादकस्तुल्य एव विलोक्यते इति कौतस्कुतस्तयोर्विशेषः स्यात् ? तद्दर्शनात् तत्राऽदृष्टभूतविशेषानुमानेन नामान्तरतिरोहितमदृष्टमेवानुमितिसिद्धं दृष्टम् ॥
હે નાસ્તિકો ! તમે જે બોર-કાંટા આદિની જેમ તથા કમળોની નીલ-શ્વેત-પીતાદિની જેમ પ્રાણીઓની ચિત્ર-વિચિત્રતામાં અદૃષ્ટને કારણ ન માનતાં “સ્વભાવ'થી જ આવું
३८
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001268 |
| Book Title | Ratnakaravatarika Part 3 |
| Original Sutra Author | Vadidevsuri |
| Author | Kalyanbodhivijay |
| Publisher | Jain Dharm Prasaran Trust Surat |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati & Nyay |
| File Size | 9 MB |