________________
૮૨ ઃ ષોડશક પ્રવચને
નખરના ધંધા, દાણચેરીઓ, ઇન્કમટેક્ષની ચારીએ વગેરે કરે છે. સ્વામીદ્રોહ, મિત્રàાહ, દેશદ્રોહુ વગેરે પણ કરે છે, ન ખાવા લાયક ખાય છે, ન પીત્રા લાયક પીએ છે, ન સેવવા લાયક સેવે છે, ગમ્યાગમ્યના વિવેક ચૂકી જાય છે. ઉપકારીએ ઉપર પણ અપકાર કરે છે, માબાપની અવજ્ઞા કરે છે, ગુરુએ વડીલાનું અપમાન કરે છે. કલ્યાણ મિત્રાને સંગ છેડી દે છે, કુમિત્રાના સોંગ કરે છે, નિદા વિકથાએમાં જીવન બરબાદ કરે છે. જો મનુષ્યને પેાતાના આત્મા ઉપર પૂર્ણ વિશ્વાસ આવી જાય કે ‘હું છું' ‘હું જ આ સારી નરસી કરણી કરું છુ છુ? તેનું... કુળ મારે જ ભોગવવાનુ છે ' ! કરેલાં કર્યાં મારે જ ભાગવવાં પડશે.' ‘ મરીને હું... કયાં જઈશ ' ? ત્યાં મારું શું થશે ? આવી આત્મચિંતા આત્માનું અસ્તિત્વ સ્વીકાર્યા પછી હાવી જોઈએ.
'
ચાર્વાકમત ( નાસ્તિકમત ) સિવાય બાકીનાં લગભગ ભારતીય દર્શના આત્માના અસ્તિત્વમાં મારે છે.
પણ આત્માના અસ્તિત્વને સ્વીકાર કર્યા પછી આપણી જવાબદારી ખૂબ જ વધી જાય છે.
જેમ મારામાં સુખદુઃખની લાગણીવાળા આત્મા વસે છે તેમ એકેન્દ્રિયથી માંડી પચેન્દ્રિય સુધીના જીવામાં પણ મારા જેવી જ સુખદુઃખની લાગણીવાળે। આત્મા વસે છે, માટે મારે તેના મુખને નાશ થાય અને તને દુઃખ થાય એવુ કાંઈ ન કરવું જોઈએ. કારણ કે પ્રાણીમાત્રને સુખ પ્રિય છે, દુઃખ અપ્રિય છે, જીવન પ્રિય છે, ભરણ અપ્રિય છે, તા મારે તને દુઃખ થાય, તેનું મરણ થાય એવું કાંઈપણ કરવુ ન જોઈ એ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
