________________
આત્મવાદ :
: ૨૪૫ : આ બધા બોલે છે, ચાલે છે, ખાય છે, પીયે છે, ને મરણ પછી એવું શું થાય છે કે જેથી બોલતા ચાલતા નથી ? ત્યારે હું કહેતે કે પાંચ ભૂતના આ વિચિત્ર સંગથી બલવા, ચાલવા વગેરેની શક્તિ ઉત્પન્ન થાય છે. આ શરીરમાં ચામડી, હાડ વગેરે પૃથિવી છે, પ્રવાહી આંસુ, મૂત્ર વગેરે જળ છે, જઠર વગેરે અગ્નિ છે, શ્વાસોશ્વાસ વગેરે વાયુ છે, ને ખાલી સ્થાન આકાશ છે.
એ પાંચ ભૂતના વિચિત્ર સંગરૂપ આ દેહ ખાવા પીવા વગેરેથી પુષ્ટ થાય છે. સ્વચ્છ વાયુ, સૂર્યના આતપ વગેરેથી અને ખુલ્લા સ્થાનમાં રહેવાથી સચવાય છે. તેને ઉપગ સારી રીતે આ ભૌતિક પદાર્થોને ભેગવવા એ જ છે. જયારે આ પાંચના સાગમાં કાંઈ પણ ફેરફાર થાય છે ત્યારે દેહ નરમ પડે છે. કેઈને પણ સંગ સર્વથા છૂટે પડે છે ત્યારે બોલવા ચાલવા વગેરેની શક્તિનો નાશ થાય છે. પછી ભલે તે ઓછાશ શસ્ત્રના આઘાતથી, અપથ્ય સેવનના વિકારથી કે બંધ સ્થાને ગંધાઈ રહેવાથી થઈ હોય. જ્યારે આ ભૂતમાં બાલવા ચાલવાનું સામર્થ્ય નાશ પામે છે ત્યારે તે તદ્દન નકામુંનિરર્થક થઈ જાય છે, માટે જ તેને બાળી નાખવામાં, દાટી દેવામાં કે નદી સમુદ્રમાં પધરાવવામાં આવે છે.
એ પ્રમાણે ઘણું પ્રગથી ને ઘણું વિચારોથી મેં નિર્ણય કર્યો છે કે “આત્મા નથી માટે હું જે કહું છું તે અવિચારિત નથી. હે આચાર્ય ! હું કહું છું તે માની જા ને મારે આજ્ઞાંકિત માંડલિક રાજા થઈ ભૌતિક ભેગે ભેગવ.”
(૩) શ્રી કેશિગણધર મહારાજને ઉત્તર–
હે રાજન ! તેં આત્માને માટે ઘણા પ્રયત્ન કર્યા હશે,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
