Page Text
________________
સ્તુતિકાર માતૃચેટ અને તેમનું અધ્યદ્ધશતક - ૨૧૭ સિવાય અન્ય કોઈ ત્રાતા નથી.'
માતૃચેટ બુદ્ધ વિશે કહે છે કે આ બુદ્ધને દોષો અને એના બીજસંસ્કારો કશું જ નથી. વળી હે સુગત, તેં દોષો ઉપર એવો સખત પ્રહાર કર્યો છે કે જેથી તેં પોતાના ચિત્તમાં દોષના સંસ્કારોને પણ બાકી રહેવા દીધા નથી.
આ જ વસ્તુને હેમચંદ્ર ટૂંકમાં વર્ણવે છે કે વીતરાગે સંપૂર્ણ ક્લેશવૃક્ષોને નિર્મૂળ ઉખાડી નાખ્યાં છે.
માતૃચેટે મનુષ્યજન્મની અતિદુર્લભતા સૂચવી ક્ષણભંગુર સરસ્વતીવાશક્તિ-ને બુદ્ધની સ્તુતિમાં જ સફળ કરી લેવાની ભાવનાથી કહ્યું છે કે મહાન સમુદ્રમાં છૂટી ફેંકાયેલ ઘૂંસરીના કાણામાં કાચબાની ડોકનું આપમેળે આવી જવું અતિદુર્લભ છે. તેવો જ અતિદુર્લભ સદ્ધર્મના સંભવવાળો મનુષ્યજન્મ પામી હું ક્ષણિક અને ગમે ત્યારે સવિઘ્ન બની જનાર સરસ્વતીને શા માટે સફળ ન કરું ?
આ જ ભાવ હેમચંદ્ર અતિટૂંકમાં વીતરાગને સ્તવતાં વર્ણવે છે કે, વિતરાગ વિશે સ્તોત્ર રચી હું સરસ્વતીને પવિત્ર કરીશ. સંસારકાંતારમાં જન્મધારીઓને જન્મનું ફળ તે તેની સ્તુતિ જ છે."
માતચેટ બુદ્ધને ઉદ્દેશી કહે છે કે તું કોઈની પ્રેરણા વિના જ સ્વયમેવ સાધુ છે, તું નિઃસ્વાર્થ વાત્સલ્યવાળો છે, તું અપરિચિતોનો પણ સખા છે અને
૧. વીત–સર્વે સર્વાત્મનાવુ તોષાત્ત્વયિ પુન: II૧૨, ૮
ત્યાં પ્રપદ્યામ નાથ ત્યાં સુમસ્વીમુપામદે !
त्वत्तो हि न परस्त्राता किमु ब्रूमः किमु कुर्महे ॥६, ५॥ ૨. મધ્ય –-વાસનાથ તે રોપાન સર્જ્યોવાસ્થ તયિન: ૬, ધો
तथा सर्वाभिसारेण दोषेषु प्रहृतं त्वया ।
यथैषामात्मसन्ताने वासनापि न शेषिता ॥३१॥ ૩. વીત.--સર્વે નવમૂલ્યન્ત સમૂત: વત્તે પાપ: ૧, ૨, ४. अध्य०-सोऽहं प्राप्य मनुष्यत्वं ससद्धर्ममहोत्सवम् ।
महार्णवयुगच्छिद्रकूर्मग्रीवार्पणोपमम् ।।५।। अनित्यताव्यनुसृतां कर्मच्छिद्रससंशयाम् ।
आतसारां करिष्यामि कथं नैनां सरस्वतीम् ॥६॥ ૫. વીત–ાત્ર તો ય વત્રાં હાં સરસ્વતીન્T .
इदं हि भवकान्तारे जन्मिनां जन्मनः फलम् ॥१, ६॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001204 |
| Book Title | Anekanta Chintan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sukhlal Sanghavi |
| Publisher | Gurjar Granthratna Karyalay |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Philosophy |
| File Size | 15 MB |