________________
ઉપાડ
વધારાના ૩ આર
(સેવઉ)
સેવઉ
ોળા
૧ ૧ ૧
અન ડે
૮ અક્ષર
૮ અક્ષર
દારિદ્દપાતિક જાઇ,
કવીય
ઉપરની કડીનું માપ આ પ્રમાણે થાય છે :
ઉપાડ + ચ.૧
ચ.૩
પહેલું એકમ
૩ + ૮
८
બીજું એકમ
૨ + ૮
૮ .
८
ત્રીજું એકમ
૨ + ૮
८
८
ચોથું એકમ
૩ + ૮
८
८
ચાર ચરણના પ્રત્યેક એકમમાં પ્રથમ ત્રણ ચરણના પ્રાસ મળે છે. ઉપરાંત પહેલા અને બીજા એકમમાં ચોથા ચરણના પ્રાસ મળે છે. (પરેસરે) અને ત્રીજા અને ચોથા એકમમાં ચોથા ચરણના પ્રાસ મળે છે. (મણું-તણું)
૧ ૧
સારદ્દમાય,
બી.
અક્ષરો
અક્ષરો
અક્ષરો
અક્ષરો
Jain Education International
'
દાદા દાલ |
૧૧
છપ્પય / ષટ્પદ :
આ છંદ છ ચરણનો છે. જેમાંનાં પહેલાં ચાર ચરણ રોળાનાં અને છેલ્લાં બે ચરણ ઉલ્લાલાનાં હોય છે.
૧ ૨ ૨ ૨ ૧
'
ન ડી
ખ
૧૧
‘બૃહદ્ પિંગલ’માં રોળાનું માત્રા, તાલ અને યતિનું માપ આ પ્રમાણે છે : એમાં ચતુષ્કલ સંધિનાં ૬ આવર્તનો હોય છે. કુલ માત્રા ૨૪, ૧૧મી માત્રાએ યતિ. યતિએ શબ્દ પૂરો થાય. ચચ્ચાર માત્રાએ તાલ આવે. ઉલ્લાલામાં ૨૮ માત્રા હોય છે. અને ૧૫મી માત્રાએ યતિ આવે. અહીં કૃતિમાંથી છપ્પયની એક કડી તપાસીએ:
દાદા
૧ ૧ ૧ ૧ ૧ ૨ ૧
ક ર્ય ઉ
ન
ત્
૧૩૦ / સહજસુંદરકૃત ગુણરત્નાકરછંદ
સંપત્તિ
લ
।
દાદા
૨ ૧
મેં ત્ર
૮ અક્ષર
ચાર
૯
1
દાદા
૧૩.
સયલ થાઇ,
૫ અક્ષર
For Private & Personal Use Only
તણું.
દાદા
૧ ૧ ૧
૨ ૧ ૧
૧ ૧ ૨ ૨
સ બ લ સે વ ઇ ગુ ણવા ઊ
-૧૩
૨૪
૧ ૧ ૨ ૧
૧ ૨ ૨
ધ ન ા મ દિખા ડી
રરર ર
૧૧ + ૧૩ =
૨૪ માત્રા
૧૧ + ૧૩ =
૨૪ માત્રા
www.jainelibrary.org
