________________
થયો છે. “દેશી-ધન ધન વો જગમેં'
“ધન્ય ધન્ય વીર જિવંદ ભગવાન, તપસ્યા કરકે બતલાનેવાલે.”
ઉપરોક્ત ઉદાહરણો ગઝલ અને કવ્વાલીનો શાસ્ત્રીય રાગ અને દેશી સાથે સંબંધ દર્શાવે છે. મુખ્યત્વે તો કવિઓએ ગઝલ-કવ્વાલીન રાગ-લયને અનુસરીને કૃતિઓ રચી છે. કવિ હંસવિજયની એક કવ્વાલીનું ઉદા. નીચે મુજબ છે. “પૂજન દ્રવ્ય ભાવસે હોવે, સાધુ સિધ્ધાંત દિખલાવે.”
સુનો પ્રભુ વિનતી એતી, હમેં સંસારસે તારો " યહ ચાલ કવ્વાલી” એમ ઉલ્લેખ કર્યો છે. આ વલ્લભસૂરિની નિજાનવે પ્રકારી પૂજાનું ઉદા. નીચે મુજબ છે. “ગિરિરાજ દર્શ પાવે, જગ પુણ્યવંત પ્રાની”
અહીં કવિએ “ કવ્વાલી-ગજલ-ચાલ આશક તો હો રહા હું” એમ ઉલ્લેખ કર્યો છે. બીજું ઉદા.
યાત્રા નિત કરિએ, નિત કરિએ, પ્રભુ આદિજિનંદ અનુસરિએ” કવિએ અહીં તાલ-કવ્વાલી-ચાલ મુજરો એમ નોંધ્યું છે. “હુંઢ ફિરા જગ સારા જગ સારા, સિધ્ધગિરિઆની ન મિલા”
અહીં કવિએ “સોહની-કવ્વાલી-ચાલ-રાજા મેરા કિલ્થની ગયા” એમ દર્શાવ્યું છે. - આ. વલ્લભસૂરિની એક રચનામાં ગઝલની સાથે તાલ દાદરાનું સંયોજન થયું છે.
સેવો ભવિ વીરજિન રાજા, અપુનરાવૃત્તિ ફળ તાજા”.
તેમાં વળી “લો દિવાના કિયા દિલ મેરા” એ ચાલ સાથે પણ સંબંધ દર્શાવ્યો છે.
[૨૬]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
