________________
સિદ્ધસેન શતક [] ૪૫
१४
પાપ અને પુણય.
पापं न वाञ्छति जनो न च वेत्ति पापं,
पुण्योन्मुखश्च न च पुण्यपथः प्रतीतः। निःसंशयं स्फुटहिताहितनिर्णयस्तु,
તં પાપવ7ળત! પુખ્યમfપ વ્યથાલી ! (૨.૭૬) લોકોને પાપ જોઈતું નથી, પણ પાપ કોને કહેવાય તે બરાબર જાણતા નથી, પુણ્ય માટે લોકો ઉત્સુક છે પણ પુણ્યનો માર્ગ ક્યો તેની સમજ નથી. હે સુગતી તમે હિત-અહિતના વિષયમાં સ્પષ્ટ નિર્ણય ધરાવો છો, પાપની જેમ જ પુણ્યનું પણ નિઃશંકરૂપે નિરૂપણ તમે કર્યું છે.
પુણ્ય અને પાપનું જોડકું દિવસ-રાતના જોડકાની જેમ સૃષ્ટિ સાથે સંકળાયેલું છે. ગમે તેટલી પછાત કે અવિકસિત જાતિઓમાં પણ પુણ્યપાપના ખ્યાલો પ્રવર્તતા હોય છે. કેટલાંક વિચારકો કહે છે કે માણસ મૂળભૂત રીતે “ખરાબ” છે, જ્યારે ધર્મશાસ્ત્રો કહે છે કે માણસ જ નહિ, બધાં જીવાત્માઓ મૂળભૂત રીતે “સારા” છે. એનો પુરાવો એ છે કે એકંદરે માનવીને સારાં કામ ગમે છે, અને તે ખોટું કરતાં લજાય છે. પોતા પ્રત્યે કોઈ સદ્વર્તન કરે તો તે સૌને ગમે છે અને દુષ્ટમાં દુષ્ટ માણસ પણ તેના તરફ કોઈ ખરાબ વર્તન કરે તે સહન કરી શકતો નથી. દુષ્ટને પણ ગમે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
