________________
સિદ્ધસેન શતક [] ૧૯૭
60
રાગી અને વિરાગીની જીવનદૃષ્ટિ
ममेदमिति रक्तस्य
_ न नेत्युपरतस्य च। भाविनौ' ग्रहणत्यागौ
વઘુસાર જ્યનુષTI - (ડ.૨૪) “આ મારું છે એવી આસક્તિવાળી વ્યક્તિ હોય કે 'ના, ના, મારું કંઈ નથી' એવી અનાસક્તિવાળી વ્યક્તિ હોય, બંનેના જીવનમાં ગ્રહણ અને ત્યાગ તો થતા જ હોય છે. એ બંને મોટી અને સારભૂત વસ્તુને ગ્રહે છે, નાની અને નકામી ચીજોને તજે છે.
દિવાકરજીએ કોયડાની જેમ મૂકેલી આ વાતને ફલિતાર્થ સમજવાનો અહીં પ્રયાસ કર્યો છે. આ અર્થઘટન સુસંગત છે કે કેમ – એ તે વિદ્વાનો જ કહી શકે.
જે અજ્ઞાન છે, આસક્તિવાળો છે તે અને જેને જ્ઞાન-ભાન થયું છે અને તેથી જેની આસક્તિ છૂટી ગઈ છે તે – આ બંને પ્રકારની વ્યક્તિઓને જીવવાનું તો છે જ. રાગી વ્યક્તિ “ગ્રહણ” એટલે કે સંગ્રહ – ભોગમાં માને છે, વૈરાગી “ત્યાગ'માં માને છે - એવો આપણો સામાન્ય ખ્યાલ છે. દિવાકરજી આપણને ચોંકાવી નાખે એવું વિધાન કરે છે કે બંને ગ્રહણ કરે . કવિ – મુદ્રિત પાઠ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
