________________
સિદ્ધસેન શતક ] ૧૯૫
૮૯
સાધન ઉપર પણ મોહ થાય છે
प्रागेव साधनन्यासः
कष्टं कृतमतेरपि। कृच्छ्रोपार्जनभिन्नं हि
વાર્પણું મળને બનઃT (.9૬) પ્રારંભથી જ સાધન–આલંબન છોડી દેવાં એ તો સારા બુદ્ધિમાન સાધક માટે પણ કઠણ છે. બહુ પરિશ્રમે ધન ઉપાર્જન કરેલું હોવાના કારણે જ માણસ કંજૂસ બનતો હોય છે.
નિશ્ચયદૃષ્ટિએ થતાં કથનો ઘણી વાર ગેરસમજ જન્માવતાં હોય છે. “આત્મા શુદ્ધ છે, મુક્ત છે, અશુદ્ધિ એક કલ્પના છે, પરપદાર્થ આત્માને અડી પણ શકતો નથી”, “નિમિત્ત કશું કરી શકે નહિ – નિશ્ચયનયના આ વિધાનો વસ્તુતઃ પરમ સત્યની ઘોષણા કરે છે. મુક્ત અવસ્થા પ્રાપ્ત કરવાનો ઉત્સાહ અને શ્રદ્ધા નિશ્ચયનય જ જગાડી શકે છે. સાધકને ખબર પડે છે કે નિતાંત નિર્મળ, સહજ, સ્વાધીન સ્થિતિ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે ત્યારે તે એ સ્થિતિએ પહોંચવાના મનોરથ સેવવા લાગે છે. પહોંચવા માટે પ્રવાસ કરવો પડે એ થયો વ્યવહાર. મુમુક્ષુ અમુક વસ્તુઓ તજે છે, બીજી કેટલીક અપનાવે છે. શાસ્ત્ર, સત્સંગ, તપ, ત્યાગ, એકાંત, વ્રત, ધ્યાન, ભક્તિ વગેરે સાધનો એને પ્રિય લાગે છે, કારણ કે તેના દ્વારા શાંત-નિર્મળ-આનંદમય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
