Page Text
________________
નિયતિવાદનો અજાણ્યે સ્વીકાર કરી લીધો, જે આત્યંતિક નિયતિવાદ કર્મસિદ્ધાંતનો તદ્દન વિરોધી છે. જો કોઈ પ્રત્યેક ભાવી ક્ષણે થનારી મારી માનસિક, વાચિક અને કાયિક દશાઓને અને ક્રિયાઓને સંદર્ભો સહિત સંપૂર્ણપણે જાણે છે, મારા પ્રતિક્ષણે થનાર બધા ભાવી અધ્યવસાયોને, મનોભાવોને જાણે છે, ભાવી પ્રત્યેક ક્ષણે કયાં કોના સંબંધમાં કયા કારણોથી હું શું કરવાનો છું તે બધાને તે જાણે છે, તો એમાંથી નિતાન્ત એ જ ફલિત થાય કે મારું ભાવી આત્યંતિકપણે નિયત છે, તેમાં જરા પણ પરિવર્તનની શકયતા નથી અને હું મારા ભાવીને મારી ઈચ્છા મુજબ ઘડી શકું છું એ મારી માન્યતાનું કારણ તો મારું મારા ભાવીનું અજ્ઞાન જ છે, જે જે પસંદગી હું કરું છું તે નિયત જ છે, અજ્ઞાનને કારણે માનીએ છીએ કે તે પસંદગી આપણે સ્વતંત્રપણે ઈચ્છા મુજબ કરી. સર્વજ્ઞત્વ અને કર્મસિદ્ધાંત સાથે જઈ શકતા જ નથી. બેમાંથી એકને છોડવો પડે જ. મને લાગે છે કે સર્વજ્ઞત્વને છોડવું જોઈએ, કારણ કે કેવળજ્ઞાન ઉપર સર્વજ્ઞત્વનો જેનોએ આરોપ કરેલો છે. નિરાવરણ શુદ્ધ જ્ઞાન બધા વિષયોને જાણે છે એમ માનવાનો આગ્રહ શા માટે રાખવો? નિરાવરણ શુદ્ધ જ્ઞાન સ્વયં સ્વતઃ અનંત છે. તેનું આનન્ય વિષયોના આનન્ય ઉપર નિર્ભર નથી. વળી, પતંજલિએ પોતાના યોગસૂત્રમાં એક વિચારણીય વાત કહી છે. તે કહે છે કે બધા જ શેય વિષયોને ભેગા કરો તોય જ્ઞાનના આનન્યની સરખામણીમાંતે અલ્પ છે. 'ત્તા સર્વીવરામનાપતી જ્ઞાની કાનન્યત્ યમ"મા' (યોગસૂત્ર ૪૩૧). તાત્પર્ય એ કે સધળા શેયોને ભેગા કરો તો તે બધા શેયોનું જે આનન્ય થાય તે ગમે તેટલું હોય પરંતુ તેમનું તે આનન્ય નિરાવરણ શુદ્ધ જ્ઞાનના આનન્ય આગળ કંઈ વિસાતમાં નથી. એટલે જોયોના આનન્યને આધારે શુદ્ધ જ્ઞાનનું આનન્ય જે સ્થાપે છે તે મોટી ભૂલ કરે છે. ઉપરાંત, જો અનંત સુખનું આનન્ય વિષયનિરપેક્ષ હોય તો જ્ઞાનનું આનન્ય વિષયનિરપેક્ષ કેમ ન હોય?
મહાવીર સર્વજ્ઞ હતા એમ મનાયું એટલે તેમના નામે ખગોળ, ભૂગોળ, જ્યોતિષ આદિની વાતો ચઢાવવામાં આવી. આ વાત એવી છે જે આધુનિક વૈજ્ઞાનિક શોધોની વિરુદ્ધ જાય છે. મહાવીરની સર્વજ્ઞતાને વળગી રહેનારાઓ વિજ્ઞાનની શોધો ખોટી છે અને મહાવીરની (મહાવીરના નામે ચઢાવેલી) વાતો સાચી છે એસિદ્ધ કરવાહાસ્યાસ્પદ પ્રયત્નો કરવામાં પડી ગયા. વિજ્ઞાનની શોધોથી
૧૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001182 |
| Book Title | Siddhsen Shatak |
| Original Sutra Author | Siddhasen Divakarsuri |
| Author | Bhuvanchandra |
| Publisher | Jain Sahitya Academy |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 256 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Worship |
| File Size | 8 MB |