________________
પ
સિદ્ધસેન શતક [] ૧૬૭
વ્યવહાર ઉપર ભાર શા માટે મૂકાય છે ?
कषायचिह्नं हिंसादि प्रतिषेधस्तदाश्रयः ।
अपायोद्वेजनो बाल'
भीरूणामुपदिश्यते । । (૧૭.૧૦)
હિંસા વગેરે આચરણ અંતરમાં રહેલ ક્રોધાદિનું બાહ્ય ચિહ્ન છે. બાળકક્ષાના અને દુઃખભીરુ લોકોને હિંસાદિથી થનારી હાનિની બીક બતાવી હિંસાદિ નહિ કરવાનો ઉપદેશ અપાય છે.
Jain Education International
વ્યવહારના દૃષ્કિોણથી હત્યા, ચોરી વગેરે કાર્યો પાપ ગણાય છે. નિશ્ચયદૃષ્ટિએ વ્યક્તિના ચિત્તમાં રહેલ ક્રોધ, લોભ વગેરે દોષો જ ખરું પાપ છે. હત્યા તો પરિણામ છે, તેનું પ્રેરકબળ ક્રોધ, લોભ વગેરે વિકારો છે. હિંસા, અસત્ય વગેરે અંતઃકરણમાં રહેલ ક્રોધ, લોભ વગેરે કષાયોનું બાહ્ય ચિહ્ન માત્ર છે. અંદરના ક્રોધાદિ જાય નહિ તો બહારના હત્યા વગેરે પાપો બંધ નહિ થાય, બંધ થશે તો પણ ફરી ગમે ત્યારે હિંસાદિ પાપો થવાનો સંભવ રહેશે.
O
૨. વાલો, મી ુ - મુદ્રિત પાઠ
બીજી બાજુ, સંતો, શાસ્ત્રો અને સજ્જનો ‘હિંસા ન કરો, અસત્ય ન બોલો, ચોરી ન કરો' એ પ્રકારનો ઉપદેશ–અનુરોધ ભારપૂર્વક ક૨તા જણાય
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
