Siddhsen Shatak

SR No.: 001182
Original Sutra Author: Siddhasen Divakarsuri
Author: Bhuvanchandra
Publisher: Jain Sahitya Academy
Publication Year: 2000
Total Pages: 256
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Philosophy, & Worship
File Size: 8 MB

Page 18

મનન કરવું જોઈએ, પરીક્ષા કરવી જોઈએ. મનન સામે ટકે તો જ તેનો સ્વીકાર કરવો જોઈએ, અન્યથા નહિ. બૌદ્ધ પરંપરામાં બુદ્ધે કાલામોને કહ્યું હતું કે: "હે કાલામ!મેં તમને આ કહ્યું. પરંતુ તમે તેનો સ્વીકાર કેવળ પરંપરાગત છે માટેન કરશો, કેવળ તમારા ધર્મગ્રંથને અનુકૂળ છે માટે ન કરશો, કેવળ તેનો કહેનારો તમારો પૂજ્ય છે માટેન કરશે, કેવળ તમને ગમે છે માટે ન કરશો, પરંતુ પરીક્ષા કરી જો તમે તેને કલ્યાણકર અને નિર્દોષ સમજ્યા હો અને તેને ગ્રહણ કરવાથી સૌનું કલ્યાણ અને કુશળ થશે એમ તમને ખરેખર ખાતરી હોય તો જ તમે તેને સ્વીકારજો.” (કાલામસુત્ત, અંગુત્તરનિકાય). વળી, બૌદ્ધ પરંપરામાં પ્રાપ્ત નીચેનો પ્રસિદ્ધ શ્લોક પણ આ જ વાત કહે છે
तापाच्छेदाच्च निकषात् सुवर्णमिव पण्डितैः। પરૌદ્ઘ મિક્ષવો ગ્રાહ્ય મકવો ન તુ ગૌરવતા(
તસંપ્રદ, ર૮૮) "જેમ સોની સોનાને તપાવી, કાપી, કસોટીપર ઘસી પરીક્ષા કર્યા પછી જ સ્વીકારે છે તેમ, હે ભિખુઓ!, ડાહ્યા માણસોએ મારા ઉપદેશને પરીક્ષા કયાં પછી જ સ્વીકારવો જોઈએ—મારી મહાનતા કે ગુતાને કારણે જ ન સ્વીકારવો જોઈએ.”જૈન આચાર્ય હરિભદ્ર પણ કહ્યું છે કે જેની વાત યુક્તિસંગત, બુદ્ધિગમ્ય હોય તેનો જ ગુરુ તરીકે સ્વીકાર કરવો. “પુમિકવનં ય ત ાર્યઃ પરિગ્રહ.' 'આ બધી બાબતોમાં આપણે કંઈ સમજી શકીએ નહિ, ગુરુ કહે તેને જ સ્વીકારીને ચાલવું જોઈએ—આ મનોદશા સારી નથી, એટલું જ નહિ પણ હાનિકર છે. એટલે જ દિવાકરજીને ખુદને કહેવું પડ્યું કેઃ अवन्ध्यवाक्या गुरवोऽहमल्पधी
रिति व्यवस्यन् स्ववधाय धावति।। (श्लोक ३७) " 'ગુરુઓ જે કહે તે સાચું જ હોય. હું તો અલ્પબુદ્ધિવાળો છું.”—આવો નિશ્ચય જેણે કર્યો છે તે પોતાનો નાશ જ કરે છે.”
ભગવાન મહાવીર અને તીર્થકરોના પ્રાતિહાર્યો, અતિશયો અને ચમત્કારની વાતોથી આજના વિજ્ઞાનયુગની નવી પેઢી જૈન ધર્મપ્રતિ આકર્ષાવાના
બદલે વિમુખ બનવાનો સંભવ વધારે છે. એટલે જેમ બને તેમ એવી વાતોને - ધર્મગ્રંથાંમાં અને ધર્મોપદેશોમાં સ્થાન ન આપવું જોઈએ. તીર્થકરોની મહાનતા
99