________________
પર
સિદ્ધસેન શતક [] ૧૨૩
તત્ત્વનિર્ણય માટે માત્ર શાસ્ત્રજ્ઞાન પૂરતું નથી
साधयति पक्षमेको
ऽपि हि विद्वान् शास्त्रवित् प्रशमयुक्तः । न तु कलहकोटिकोट्यो
પિ સમેતા વાયત્તાનમુનાન્’।। (૬.૬)
શાસ્ત્રજ્ઞ અને શાંત મતિવાળો એક વિદ્વાન પણ પોતાનો વિચાર અન્યોને ગળે ઊતારી શકે છે; માત્ર થૂંક ઉડાડવાવાળા પંડિતો અસંખ્ય ઉગ્ર વાદવિવાદ કર્યા પછી પણ કશું સિદ્ધ કરી શકતા નથી.
દિવાકરજી જિજ્ઞાસાથી થતી ચર્ચા-વિચારણાની વિરુદ્ધ નથી. તત્ત્વવિચાર એ તો બુદ્ધિનો શ્રેષ્ઠ વિનિયોગ છે. બુદ્ધિ તત્ત્વવિચારમાં મદદ કરે છે એ ખરું, પણ માત્ર બુદ્ધિથી તત્ત્વનિર્ણય કરી શકાતો નથી, પ્રયોગ અને અનુભવ પણ અપેક્ષિત છે. આ અનુભવ એટલે શાસ્ત્રમાં દર્શિત સાધનાપથ ૫૨ ચાલતાં મળનારી અનુભૂતિ. તત્ત્વની શોધ શાસ્ત્રના શબ્દોમાં-પાનામાં કરે એ પંડિત, પોતાની મનોભૂમિમાં કરે એ સાધક.
Jain Education International
શાસ્ત્રમાં થયેલું તત્ત્વનું વર્ણન એ માત્ર સંકેત છે. એના આધારે સાધક પ્રવાસ આદરે અને મોડો વહેલો ‘સાક્ષાત્કાર’ કરે એ જ ખરું ‘દર્શન’. આવા અનુભૂતિસંપન્ન વ્યક્તિ પોતાના દર્શનના બળે વાત કરે છે ત્યારે લોકો તરત ૨. ॰મુનઃ – મુદ્રિત પાઠ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
