________________
સિદ્ધસેન શતક ] ૯૯
૪૧
ધૂર્ત લોકોનાં ધતિંગ
वृथा नृपैर्भर्तृमदः समुह्यते,
धिगस्तु धर्मं कलिरेव दीप्यते। यदेतदेवं कृपणं जगच्छठे
રિતતતો નર્થમવૈર્વિસુતા (૬.૭૬) કોકનું બગાડવાને ટાંપી રહેનારા લુચ્ચાઓ દ્વારા બાપડા લોકો ચારેકોર લૂંટાતા હોય ત્યારે રાજાઓ 'સ્વામી' પણાનો ઘમંડ રાખે છે તે ફોગટ છે, ધર્મને પણ ધિક્કાર છે, માત્ર કળિકાળ જ જોરમાં છે એમ માનવું રહ્યું.
દુનિયામાં ધતિંગ અને ઠગાઈ હંમેશના છે. આજે તો જીવનનું એક પણ ક્ષેત્ર એવું નહિ રહ્યું હોય જેમાં લોકો ધૂર્તકળાનો ભોગ નહિ બનતા હોય. શ્રી સિદ્ધસેનના સમયમાં ઠગાઈનું પ્રમાણ આજના હિસાબે તો ચોથા ભાગનું યે નહિ હોય. કદાચ તેથી જ તે વખતે જે કંઈ પ્રપંચ ચાલતા હતા તે જોઈને તેઓ ઊકળી ઉઠે છે.
બીજી એક વાત પણ નોંધવા જેવી છે. દિવાકરજીએ અહીં જે પુણ્યપ્રકોપ ઠાલવ્યો છે તે ધર્મક્ષેત્રે કે તત્ત્વવિચારના ક્ષેત્રે ચાલતી લુચ્ચાઈને અનુલક્ષીને છે. મનઘડંત કથાઓ, ઉટપટાંગ સિદ્ધાંતો, ચિત્રવિચિત્ર અનુષ્ઠાનો, પુરોહિતોના લાભાર્થે ચાલી રહેલા કર્મકાંડો, કાપાલિકોના જંગલી કરતૂતો
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
