________________
૯૦ ] સિદ્ધસેન શતક
પહેલાંના લોકો કહી ગયા તે ખોટું થોડું હોય ?” એ ઉદ્ગારમાં વૈચારિક પંગુતા સમાયેલી છે. અગાઉના લોકો બધા સર્વજ્ઞ, સંપૂર્ણ, તટસ્થ, શાણા જ હતા એવું આમાં ધારી લેવાનું છે. જો આપણે આજકાલના માણસની વાતો પણ વગર વિચાર્યું સ્વીકારતા ન હોઈએ તો જુના જમાનાના લોકોની વાતો પણ વગર તપાસે સ્વીકારવાની ન હોય.
પ્રાચીન-અર્વાચીનનું વર્ગીકરણ એક અસ્થિર – પ્રવાહી બાબત છે. દિવાકરજી કહે છે કે હું મર્યા પછી કોકને માટે પ્રાચીન બનવાનો જ છું ! આજના લોકો આવનારી પેઢીઓ માટે પ્રાચીન જ ગણાશે ને ? પ્રાચીનો જે આમ બદલાતા જ રહેતા હોય તો “પ્રાચીન હોય તે બધું બરાબર” એ ધોરણ કેટલું ભરોસાપાત્ર ગણાય ? કોને ખબર, પ્રાચીનોમાં કોઈ ખોટોનબળો માણસ ઘૂસી ન ગયો હોય ? આથી જ જૂના હોય કે નવા, કોઈની પણ વાત પૂરતા વિચાર વિના માન્ય કરવાની ન હોય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
