________________
૮૨ [] સિદ્ધસેન શતક
જોઈ શકશે કે ભગવાનના જીવન અને વિચારોથી તેઓ અભિભૂત છે, નહિ કે તેમના જીવન સાથે ગૂંથાઈ ગયેલા ચમત્કારી પ્રસંગોથી. તેઓ એ ચમત્કારિક વાતોને નકારતા પણ નથી.
ભગવાન મહાવીરના ચારિત્ર્ય અને ધર્મબોધ પર જ દિવાકરજીની નજર છે. ચોત્રીસ અતિશયો, આઠ પ્રતિાર્યો કે ચોસઠ ઈન્દ્રોના મહોત્સવોનાં વર્ણનોથી તો ભગવાનની ધર્મપ્રણેતા તરીકેની ઓળખ ઊલટાની કઠિન બની ગઈ. આથી જ જાણે આ શ્લોકમાં કહે છે કે ભગવાનની વિશેષતાની પરખ થોડો પરિશ્રમ માગે છે. તીક્ષ્ણ, તટસ્થ અને તેજસ્વી પ્રતિભા જ ભગવાનના ‘પ્રવાદ’ એટલે કે દર્શનની મહાનતાને પારખી શકે. ઘનઘોર મેઘાડંબર વખતે સૂર્ય ઊગ્યો છે કે નથી ઊગ્યો તે જાણવું મુશ્કેલ થઈ પડે છે, પણ સરોવ૨માં કમળ ખીલે તો સૂર્યોદયનું અનુમાન થઈ શકે છે. ભગવાને ધર્મમાર્ગના પ્રવર્તન માટે કેટલું આધ્યાત્મિક-નૈતિક બળ કામે લગાડયું હશે તેની કલ્પના એટલી સરળતાથી કોઈને નહિ આવે. ભગવાનના જીવન અને કાર્યનો ઠીક ઠીક ઊંડો વિચાર કર્યા પછી જ ભગવાનની ધર્મશાસનના પ્રણેતા તરીકેની કામગીરીનું મહત્ત્વ અને વૈશિષ્ટય પરખાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
