________________
ચતુર્થર્મગ્રન્યપરિશીલન
૫૭ છે.20 (2) યોગવાસિષ્ઠના નિર્વાણપ્રકરણના પૂર્વાર્ધમાં અવિદ્યાથી તૃષ્ણા અને તૃષ્ણાથી દુખાનુભવ તથા વિદ્યાથી અવિદ્યાનો નાશ એમ જે ક્રમ જેવો વર્ણવાયો છે તે જ ક્રમ જૈન શાસ્ત્રમાં મિથ્યાજ્ઞાન અને સમ્યકજ્ઞાનના નિરૂપણ દ્વારા પદે પદે તેવો જ વર્ણવાયો છે. (3) યોગવાસિષ્ઠના ઉક્ત પ્રકરણમાં જ અવિદ્યાનો વિદ્યાર્થી અને વિદ્યાનો વિચારથી જે નાશ દર્શાવ્યો છે તે જૈન શાસ્ત્રમાં મનાયેલ મતિજ્ઞાન આદિ ક્ષાયોપથમિક જ્ઞાનથી મિથ્યાજ્ઞાનના નારા અને ક્ષાયિક જ્ઞાનથી ક્ષાયોપથમિક જ્ઞાનના નાશ સમાન છે. (4) જેન શાસ્ત્રમાં મુખ્યપણે મોહને જ બધનો અર્થાત્ સંસારનો હેતુ માનવામાં આવ્યો છે. યોગવાસિષ્ઠમાં આ જ વાત બીજા રૂપે કહેવામાં આવી છે. તેમાં દયના અસ્તિત્વને બધનું કારણ કહ્યું છે. તેનું તાત્પર્ય છે કે દયનું અભિમાન યા અધ્યાસ બધનું કારણ છે. (5) જેમ જેને શાસ્ત્રમાં ગ્રન્થિભેદનું વર્ણન છે તેવી જ રીતે યોગવાસિષ્ઠમાં પણ
20. અજ્ઞાનાત્ પ્રકૃત યસ્મજ્ઞાત્વિપHR: |
यस्मिंस्तिष्ठन्ति राजन्ते विशन्ति विलसन्ति च ।।53॥ आपातमात्रमधुरत्वमनर्थसत्त्वम् आद्यन्तवत्त्वमखिलस्थितिभारत्वम् । अज्ञानशाखिन इति प्रसृतानि राम
નાનાવૃતીનિ વિપુતાનિ પત્નીને તને 161 પૂર્વાર્ધ, સર્ગ 6. 21. બન્મપર્યાદિના ઋા વિનાશછિદ્રશુI |
મોમોસાપૂળ વિધુિનક્ષત 11 સર્ગ 8. 22. મિથસ્વાન્ત તથતિરછાયતનરિવા
વિદ્યાય વિત્નીનય ક્ષીને સૅ gવ જ્યને 23 एते राघव लीयेते अवाप्यं परिशिष्यते ।
વિદ્યાલક્ષયાત્ ક્ષીને વિદ્યાપાડપિ રાધવ 20ા સર્ગ 9. 23. વિદ્યાસંતિો માથા મોદો મહત્તમઃ |
ઋત્વિતાનેતિ નામનિ ય: કવન્નિિમઃ il2om द्रष्टद्देश्यस्य सत्ताऽङ्गबन्ध इत्यभिधीयते । દ્રષ્ટ કૃતાત્ વો શ્યામવે વિમુક્યત્વે 22મા ઉત્પત્તિ સર્ગ 1. तस्मात् चित्तविकल्पस्थपिशाचो बालकं यथा ।
વિનિત્યેવનેષનgF fપI |38ા ઉત્પત્તિ સર્ગ 3. 24. જ્ઞર્વેિ સ્થિવિછેરર્મિનું તિ દિ મુwતા |
મૃતૃMાનુબુદ્ધચરિશતિમાત્રાત્મક્વો 23 ઉત્પત્તિપ્રકરણ, સર્ગ 18.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
