________________
- ૧૨
સામટું પલપલ વત નામ –
ઠીક થયું આજે. બહુ ચગ્યો હતો હમણાંનો, એને આટલી શિક્ષા થવી જરૂરી હતી.
ભાઈ શિવકેતુ, મુનિ બોલ્યાં, આ એક અપકૃત્ય તે ગત જન્મમાં એવા રસપૂર્વક કરેલું કે તેનું પરિણામ તારે આ જન્મમાં આ રીતે તારાં માતા-પિતાનો અસહ્ય તિરસ્કાર વેઠીને ભોગવવાનું આવ્યું છે.
એ દ્રશમાં ત્યાંથી મારીને તું આજે રાજપુરોહિત વિશ્વભૂતિના પુત્ર શિવકેતુ તરીકે અવતર્યો છે, અને તારા માતા-પિતાને તારા પર જે પ્રગાઢ અરુચિ છે, તેનું કારણ તે રુદ્રશમના ભવમાં ભાઈની અદેખાઈ કરીને બાંધેલું પાપકર્મ છે, એમ મારાં શાસ્ત્રોના આધારે હું જોઈ તથા કહી શકું છું.
એકાગ્રભાવે મુનિની વાત સાંભળી રહેલા શિવકેતુના હૃદયમાં આ બધું સાંભળતાં સાંભળતાં જ ઊહાપોહ થવા લાગ્યો. મુનિનું સાંનિધ્ધ અને મુનિની વાણી – બે બે આલંબનો એને એવાં તો કાર્યસાધક મળેલાં કે એને તે જ વખતે જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થઈ આવ્યું. એ જ્ઞાનના બળે તેણે પોતાનો ગયો ભવ નિહાળ્યો. તેને પ્રતીતિ થઈ કે મુનિરાજ કહે છે તે યથાર્થ છે.
આ પ્રતીતિ સાથે જ તે થથરી ગયો. વિહવળ વદને તેણે પૂછ્યું: પ્રભુ! આટલું નાનકડું કુકૃત્ય, અને આવું મોટું કર્મ ફળ? આમ કેમ?
મુનિવરે શાંતભાવે તેને સમજાવ્યો: ભાઈ, કર્મબંધનનું વાસ્તવિક કારણ આપણી ક્રોધ વગેરેની પરિણતિ છે. કષાયની એકાદી પરિણતિ પણ આપણા ચિત્ત પર કબજો જમાવી દે, તો તેને લીધે જીવાત્મા જે કર્મો બાંધે છે, તે કર્મો ભોગવવા માટે કરોડો ભવો પણ ઓછા પડે; અર્થાત્ એક ક્ષણની કષાય-પરિણતિ થકી બંધાતાં કર્મોના પરિણામ કરોડો ભવો સુધી આપણે ભોગવવાં પડે છે. તેનાથી બચવા માટે ગમે તેટલી મથામણ કરીએ તો પણ બચી શકાતું નથી.
જો કે, કેટલાંક કમ એવાં હળવાં પણ બંધાય છે, જે પાપોનું આછું પાતળું ફળ દર્શાવીને જે તે ભવમાં જ નાબૂદ થઈ શકે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
