________________
९९
सुत्तगा० ८३-८५ णिज्जुत्तिगा० १४५-४७] दसकालियसुत्तं ।
८३. संपत्ते भिक्खकालम्मि० सिलोगो । उच्च-णीय-मज्झिमेसु कुलेसु एक्कीभावेण पत्ते संपत्ते, मिक्खाणं समूहो "भिक्षादिभ्योऽण् " [ पाणि० ४-२-३८] इति भैक्षम् , भेक्खस्स कालो तम्मि संपत्ते । किं करणीतं ? भण्णति-असंभंतो 'मा वेला फिट्टिहिति, विलुप्पिहिति वा भिक्खयरेहिं भेक्वं' एतेण अत्थेण असंभंतो । अमुच्छितो अमूढो भत्तगेहीए सद्दातिसु य । इमेण कमजोएण, इमेणेति जो इतो उत्तरं भण्णिहिति तमासणं ति पञ्चक्खं दरिसेति, क्रमो परिवाडी, क्रमस्स जोगो कमजोगो तेण । भत्त-पाणं भजति खुहिया तमिति भत्तं, 5 पीयत इति पाणं, भत्तपाणमिति समासो । एतं चोएति एकालंभो (१) अपजत्तं गवेसणं मम्गणं ॥१॥ एवं गवसणीयता भणिता । तस्स भेक्खस्स कत्थ संभवो ? त्ति, भण्णति८४. से गामे वा णगरे वा गोयरग्गगतो मुणी।
चरे मंदमणुव्विग्गो अवक्खित्तेण चेतसा ॥ २॥ ८४. से गामे वा० सिलोगो । से इति वयणोवण्णासे । गामे वा असति बुद्धिमादिणो गुणा इति 10 गामो। ण णिगरति कराणीति गरं । खेडादतो वि समाणजातीतसंसद्दणेण सूतिता । गोरिव चरणं गोयरो, तहा सद्दादिसु अमुच्छितो जहा सो वच्छगो, गोयरं अग्गं गोतरस्स वा अग्गं गतो, अग्गं पहाणं । कहं पहाणं १ एसणादिगुणजुतं, ण उ चरगादीण अपरिक्खितेसणाणं । मुणी विण्णाणसंपण्णो, दव्वे हिरण्णादिमुणतो, भावमुणी विदितसंसारसभावो साधू । चरणं गमणं, एवं चरेति मंदं असिग्धं । असंभंत-मंदविसेसो-असंमंतो चेयसा, मंदो क्रियया । अणुविग्गो अभीतो गोयरगताण परीसहोवसग्गाण । वक्खित्तं अक्खणीतं, ण कहिंचि 15 अक्खणीएण चेतसा चित्तेण, जं भणितं अवक्खित्तेण चेतसा ॥२॥ तं कत्थ णियतेण ? इति भण्णतिसमितिसु । तत्थ भेक्खसमीवं गमणे सति पढमं रीयासमिती उपदिस्सति । तं०
८५. पुरतो जुगर्माताए पेहमाणो महिं चरे ।
वेजितो बीय-हरिताई पाणे य दग-मट्टियं ॥ ३ ॥ ८५. पुरतो जुगमाताए० सिलोगो । पुरतो अग्गतो जुगमिति बलिव।संदाणणं सरीरं वा तावम्मत्तं 20 पुरतो, अंतो संकुयाए बाहिं वित्थडाए दिट्ठीए, माताए मात्रासदो अवधारणे, अहवा "जुगमादाय” तावतियं परिगेण्हिऊण पेहमाणो निरिक्खमाणो, 'सुहुमसरीरे दूरतो ण पेच्छति' त्ति न परतो, 'आसण्णो न तरति सहसा वट्टावेतुं' ति ण आरतो । अहवा "पुरतो जुगमादाय” इति चक्खुसा तावतियं परिगिज्झ पेहमाण इति, एतेण अग्गत इक्खणेण, आसादिपतणरक्खणत्थं अंतरंतरे पासतो मग्गतो य इक्खमाणो । पाढंतरं वा “सवतो जुगमावाय" नातिअभंतरं णातिदूरं एवं पेहमाणो मही भूमी तं पेहमाणो चरे गच्छेदिति। जं "चरेमंदम-28 णुविग्गों" [सुत्तगा० ८५ ] इति सा प्रवृत्तिः इह नियमिजति, एवं चरेन्ज महिं पेहमाणो । कारणमिदं-वज्जिंतो बीय-हरिताई, एतेण वणस्सतिभेदा पभूय त्ति बीय-हरितवयणं, बीयवयणेण वा दस भेदा भणिता, "हरितग्गहणेण जे बीयरुहा ते भणिता । पाणा बेइंदियादितसा । ओसादिभेदं पाणितं दगं, मट्टिया वगणिवेसातिपुढविक्कातो । गमणे अग्गिस्स मंदो संभवो, दाहभएण य परिहरिजति, वायुराकाशव्यापीति ण सव्वहा परिहरणमिति न साक्षादभिधानमिति । प्रकारवयणेण वा सव्वजीवणिकायाभिहाणं, तावपि वज्जिंतो ॥३॥ 30
१“मिक्षा पसिद्धा चेव, भिक्खाए कालो भिक्खाकालो, तम्मि भिक्खाकाले संपत्ते अण्णस्स अट्ठाए गच्छेज्जा ।" इति वृद्धविवरणे । “भिक्षाकाले' भिक्षासमये” इति हारि० वृत्तौ॥ २ करणीयम् ॥ ३ अव्वक्खि अचू० विना ॥ ४ समानजातीयसंशब्दनेन सूचिताः ॥ ५ हिरण्यादिज्ञायकः ॥ ६ अक्षणिकम् ॥ ७सव्वतो अचूपा । सव्वत्तो वृद्धपा० ॥ ८°मादाय पे अचूपा०॥ ९ वजेतो ख ३ जे. । वजन्तो शु०॥ १० एतेण प्रगतइक्ख मूलादर्शे ॥ ११ हविरुग्गहणेण जेण बीय मूलादर्श ॥ १२ नवकनिवेशादिपृथिवीकायः॥
Jain Education Interational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org