________________
परिसा णाणपरूवणा य]
सिरिदेववायगविरइयं णंदीमुत्तं ।
इमा अजाणियापगतीमुद्धमजाणिय मियछावय-सीह-कुकुरगभूता । रयणमित्र असंठविता सुहसण्णप्पा गुणसमिद्धा ॥२॥
[कल्पभा. गा. ३६७] इमा दुब्बियड्ढाकिंचिम्मत्तग्गाही पल्लवगाही य तैरियगाही य । दुवितड्ढिया उ एमा भणिता तिविद्या भवे परिसा ।। ३॥ ,
[कल्पभा. गा. ३६९ ] एत्य नाणिया अनाणिया य अरिहा ॥ एवं कतमंगलोवयारो थेरावलिकमे य दंसिए अरिहेमु य दंसितमु दुम्सगणिसीसी देववायगो साहुनणहितद्वाए इणमाह -
७. णाणं पंचविहं पण्णत्तं, तं जहा-आभिणिबोहियणाणं १ सुयणाणं २ ओहिणाणं ३ मणपज्जवणाणं ४ केवलणाणं ५।
10 ७. नाणं आदि । अस्य व्याख्या-जाती णाणं-अवबोहमेतं, भावसाधणो। अहवा गज्जइ अणेणेति नाणं, खयोवसा इएण वा भावेण जीवादिपदत्था णजंति इति णाणं, करणसाधणो। अहवा णजति एतम्हि ति णाणं, नाणभावे जीवो त्ति, अधिकरणसाहणो। पंच इति संखा। विधिरिति भेदो। पण्णत्तं पण्णवितं प्ररूपितमित्यनर्थान्तरम् , अत्थतो तित्थकरेहि, मुत्ततो गणधरेहिं । अहवा पण्णा-बुद्धी, पहाणपण्णेण अवाप्तं पण्णत्तं, सम्मदिटिणा लद्धमित्यर्थः। अहवा पहाणपण्णातो अवाप्तं पण्णनं, तित्थकरसमीयातो गणधरेहिं 15 लद्धं ति वुत्तं भवति । अहवा पण्णा-बुद्धी, तीए अवाप्तं पण्णत्तं, तित्थकर-गणधरा-ऽऽयरिएहिं कहिजंतं [जे० १९१ द्वि०] बुद्धाए पण्णत्तामात । तादत्तणण आधिकतत्थं नाणं संवज्झति । जे पुन्चमाणात्था पंचा मभ्युपगमे जहासदो। अत्याभिमुहो णियतो बोधो अभिनिवोधः, स एव स्वार्थिकप्रत्ययोपादानादाभिनिवोधिकम् । अहवा अभिनियोधे भवं, तेण निव्वत्तं, तम्मतं तप्पयोयणं वाऽऽभिणिवोधिकं । अहवा आता तदभिनिबुज्झए, तेण वाऽभिणिबुज्झते, तम्हा वाऽभिणि बुझते, तम्हि वाऽभिनिबुझए इत्ततो आभिनियोधिकः । स एवाऽऽभि- 20 णिवोधिकोपयोगातो अनन्यवादाभिनिवोधिकम् १। तहा तच्छृणोति, तेण वा मुणेति, तम्हा वा सुणेति, तम्हि वा मुणेतीति मुतं । आत्मैव वा श्रुतोपयोगपरिणामादनन्यत्वाच्छृणोतीति श्रुतम् २। अवधीयते इति अवधिः, तेण वाऽवधीयते, तम्हि वाऽवधीयते, अवधाणं वा अवधिः, मर्यादेत्यर्थः । ताए परंपरोपणिवंधणातो दबादतो अवधीय(यं)त इति अवधी ३। परि-सव्वतोभावेण गमणं पजवणं पज्जवः, मणसि मणसो वा पज्जयो मणपजवी, स एव नाणं मणपज्जवनाणं । तहा पजयणं पन्जयः, मणसि मणसो वा पन्जयः मनःपर्ययः, स 25 एव नाणं मणपज्जयणाणं । तहा आयो पावणं लाभो इत्यनान्तरम् , सचतो आतो पजातो, मणसि मणसो वा पज्जायो मणपजायो, स एव नाणं मणपज्जव(?पज्जाय)णाणं । अहवा मणसि मणसो वा पन्जवा मणपज्जवा, तेसिं तेमु वा नाणं मणपजवनाणं । तहा मणसि मणसो वा पजया [मणपजया], तेसिं तेसु वा नाणं मणपज्जयनाणं । गमणपरावत्तेगो लाभो भेदा य बहुपरावत्ता । मणपजवम्मि नाणे णिरुत्तवयणऽत्य पंचेते ॥१॥४।
] 30 जेनि प्रगयमुद्धा मिग' इति कल्पभाष्ये ॥ २ तुरिय आ० दा• ॥ ३ सतदिट्टिणा आ• ॥ ४ तदित्यनेन अधिकृतार्थम् इत्यर्थः । “तं जहा' इति सूत्रांशे विद्यमानं 'तद्' इति पदमनुलक्ष्येदं वचनम् ॥ ५ इत्यतः इत्यर्थः॥
Jain Education Intemational
Jain Education Intermational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org