________________
૩૦
પ્રસ્તાવના
આ બધું અમે આચારાંગના બીજા શ્રુતસ્કંધના ૧૧મા અધ્યયનનાં ટિપ્પણમાં તે તે પાઠો સાથે જણાવ્યું છે. જુઓ પૃ૦ ૨૪૦-૨૪૮.
આચારાંગસૂત્રના તે તે અધ્યયનના ઉદ્દેશકો આ પ્રમાણે છે–
અધ્યયન
ઉદ્દેશક
અધ્યયન
૯
१०
-
-
૧૨
- -
" જ જ જ
૮
૧૫
૦
૧
૧૭–૨૫
-
સમવાયાંગસૂત્રમાં તથા નંદીસૂત્રમાં આચારાંગના ૮૫ ઉશનકાલ અને ૮૫ સમુદેશનકાલ કહ્યા છે.
એક ઉદ્દેશને ૧ ઉદ્દેશનકાલ તથા ૧ સમુદ્રેશનકાલ હોય છે. એટલે ૭૬ ઉદ્દેશકના ૭૬ ઉદ્દેશન–સમુદ્રેશનકાલ તથા ૧૭–૨૫ નવ અધ્યયનમાં ઉદ્દેશક વિભાગ નથી તેના પણ દરેકના એક એક ઉદ્દેશન–સમુદ્રેશનકાલ. આ રીતે બધા મળી ૮૫ ઉદ્દેશનકાલ તથા સમુદેશનકાલ છે.
૧. આચારાંગનિર્યુકિતના અંતમાં કેટલીક હસ્તલિખિત પ્રતિઓમાં નીચે પ્રમાણે બે ગાથાઓ
મળે છે— सत्तहि छहि चउचउहि य, पंचहि अहहचउहि नायव्वा । उद्देसएहिं पढमे सुयखंधे नव य अज्झमणा ॥ ३४५॥ इक्कारस ति ति दो दो दो दो उद्देसएहिं नायव्वा । सत्तयअट्ठयनवमा इकसरा हुँति अज्झयणा ॥३४६ ॥ આમાં પ્રથમ શ્રુતસ્કંધના નવ અધ્યયનોના ઉદ્દેશકો અનુક્રમે ૭, ૬, ૪, ૪, ૫, ૮, ૮, ૪ જણાવ્યા છે. પરંતુ આ પ્રથમ ગાથાનો પાઠ અશુદ્ધ જણાય છે. બીજી ગાથાના પૂર્વાર્ધમાં પ્રથમ ચૂલાનાં અધ્યયનોની સંખ્યા જણાવી છે, ઉત્તરાર્ધનો સ્પષ્ટ અર્થ (તાત્પર્ય) સમજાતો નથી. सत्त य अट्ठमनवमा एकसरा होति अज्झयणा। એવો પણ ઉત્તરાર્ધનો પાઠ કોઈક પ્રાચીન પ્રતિઓમાં મળે છે. તે આધારે પ્રથમ સાત અધ્યયનોમાં ૧૧, ૩, ૩, ૨, ૨, ૨, ૨ ઉદ્દેશકો સમજવા અને આઠમું તથા નવમું અધ્યયન એક્સર (એક અધિકારવાળું –સરખી પદ્ધતિનું) સમજવું એવો અર્થ પણ ઘટી શકે. કેટલીક પ્રાચીન પ્રતિઓમાં આ બંને ગાથા મળતી જ નથી. વળી આ સ્થળે તે અપ્રસ્તુત છે, તેમ જ ચૂણિ કે વૃત્તિમાં તેની વ્યાખ્યા પણું કરેલી નથી. એટલે ખરેખર આ બંને ગાથાઓ નિર્યુક્તિની
હોય એમ લાગતું નથી. ૨. જુઓ આ પ્રસ્તાવના પૃ ૧૪ ટિ૧.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
