________________
૪૩૬
૫. આંધ્ર
૬. પંજાબ
૭. ગુજરાત
૮. રાજસ્થાન
૯. મહારાષ્ટ્ર
૧૦. આસામ
૧૧. મધ્યપ્રદેશ
૧
૧
૧
૧
૧
૧
૧
।
।
Jain Education International
T
'
~
~ ~
૩
૩
૩
૩
૩
× ।
1
।
૩
જિનમાર્ગનું અનુશીલન
૧૨-૧૩: મૈસૂર અને કેરલમાં કોઈ વિશેષ પાઠ્યક્રમ નથી. ૧૪-૧૫-૧૬ : બંગાળ, કાશ્મીર અને ઓરિસ્સાથી કશો જવાબ નથી મળ્યો.
૪
આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે પબ્લિક સર્વિસ કમિશનની પરીક્ષાઓમાં સંસ્કૃત ભાષાને બધાં રાજ્યોમાં સ્થાન મળેલું છે, પાલી ભાષાને બે રાજ્યોમાં સ્થાન મળેલું છે; પણ પ્રાકૃત ભાષાને કેન્દ્રમાં કે કોઈ પણ રાજ્યની પરીક્ષામાં સ્થાન મળેલ નથી. પ્રાકૃત ભાષા પ્રત્યેની આપણી સરકારોની આવી ઉપેક્ષા અથવા ઉદાસીનતા આપણી આ બાબતની બેપરવાઈ અને નિષ્ક્રિયતાને દૂર કરનારી બનવી જોઈએ.
પ્રાકૃતને બીજી ભાષા જેવો દરજ્જો નથી મળતો એમાં આપણી બેદરકારી પણ કંઈ ઓછી જવાબદાર નથી; અને હજી જો આપણે નહીં જાગીએ, નહીં બોલીએ, નહીં મથીએ તો કોઈ સામે ચાલીને આપણા મોંમાં લાડવો મૂકી જવાના નથી.
(તા. ૨૭-૮-૧૯૬૬)
(૬) પ્રાકૃતનું શિક્ષણ : પૂર્વતૈયારીની જરૂર
અત્યારે જૈનોને અમુક દૃષ્ટિએ અને જૈનેતરોને તો પૂર્ણપણે અજાણી લાગતી અર્ધમાગધી ભાષા, પ્રાચીન સમયમાં ભારતના એક પ્રદેશની માતૃભાષા કે લોકભાષા તરીકે સહજસુંદર ગૌરવ ધરાવતી હતી. મહાવીરસ્વામીએ સમગ્ર લોકજીવનનો ઉદ્ધાર કરવાના મંગલમય આશયથી જ્યારે આ લોકભાષાનો સમાદર કર્યો, ત્યારે કેટલાક કાળથી, ત્યક્તા સ્ત્રીની જેમ, સંસ્કારસંપન્ન કહેવાતા જનસમૂહથી તિરસ્કૃત થયેલી આ લોકભાષાને નવજીવન અને મહિમા પ્રાપ્ત થયાં, અને ભગવાન મહાવીરના ધર્મોપદેશની ગંગા એ ભાષા દ્વારા પ્રવાહિત થવાના કારણે, આજે જ્યારે એ ભાષા બોલતો એક
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
