________________
૪૦૪
જીવ મોક્ષે જાય તે તીર્થસિદ્ધ. ઉદાહરણ
શ્રી પુંડરીક સ્વામી આદિ.
(૪) અતીર્થસિદ્ધ આગળ કહ્યા પ્રમાણેની તીર્થસ્થાપના થયા પહેલાં જે મોક્ષે જાય તે અતીર્થસિદ્ધ. ઉદાહરણ મરુદેવી માતા આદિ.
(૫) ગૃહસ્થલિંગ સિદ્ધ
ઉદાહરણ
-
ભરત મહારાજા આદિ.
(૬) અન્યલિંગ સિદ્ધ અન્ય દર્શનીઓના સાધુવેષમાં એટલે તાપસ, પરિવ્રાજક આદિ વેષમાં રહ્યા છતાં જે મોક્ષે જાય તે અન્યલિંગ સિદ્ધ. ઉદાહરણ વલ્કલચીરી આદિ.
-
(૧૦) નપુંસકલિંગ સિદ્ધ ગાંગેય મુનિ આદિ.
–
—
(૭) સ્વલિંગ સિદ્ધ શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતે જે સાધુવેષ કહ્યો છે તે સ્વલિંગ કહેવાય, તેવા સાધુવેષમાં મોક્ષે જાય તે સ્વલિંગ સિદ્ધ. ઉદાહરણ સ્થૂલિભદ્ર આદિ જૈન મુનિઓ. (૮) સ્ત્રીલિંગ સિદ્ધ સ્ત્રીઓ મોક્ષે જાય તે સ્ત્રીલિંગ સિદ્ધ. ઉદાહરણ ચંદનબાળા આદિ. (૯) પુરુષલિંગ સિદ્ધ પુરુષો મોક્ષે જાય તે પુરુષલિંગ સિદ્ધ. ઉદાહરણ પ્રસન્નચંદ્ર રાજર્ષિ, ઈલાચીકુમાર આદિ.
(૧૧) પ્રત્યેકબુદ્ધ સિદ્ધ નિમિત્તથી વૈરાગ્ય પામી
‘શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર' - વિવેચન
―
Jain Education International
-
(૧૩) બુદ્ધબોધિત સિદ્ધ
બુદ્ધબોધિત સિદ્ધ. ઉદાહરણ
-
ગૃહસ્થના વેષમાં જે મોક્ષે જાય તે ગૃહસ્થલિંગ સિદ્ધ.
–
સંધ્યાના પલટાતા ક્ષણિક રંગ આદિ કોઈક વસ્તુ જોવામાત્રના મોક્ષે જાય તે પ્રત્યેકબુદ્ધ સિદ્ધ. ઉદાહરણ રાજર્ષિ કરકંડુ આદિ. (૧૨) સ્વયંબુદ્ધ સિદ્ધ સંધ્યાચંગ આદિ નિમિત્ત વિના તથા ગુરુ આદિના ઉપદેશ વિના પોતાની જાતે વૈરાગ્ય પામીને જે મોક્ષે જાય તે સ્વયંબુદ્ધ સિદ્ધ. ઉદાહરણ કપિલ કેવળી આદિ.
બુદ્ધ(ગુરુ)ના ઉપદેશથી બોધ પામીને જે મોક્ષે જાય તે
શ્રી ગજસુકુમાર આદિ.
(૧૪) એસિદ્ધ એક સમયમાં એક જ જીવ મોક્ષે જાય તે એકસિદ્ધ. ઉદાહરણ મહાવીરસ્વામી ભગવાન આદિ.
-
કૃત્રિમ નપુંસકો મોક્ષે જાય તે નપુંસકલિંગ સિદ્ધ, ઉદાહરણ
(૧૫) અનેકસિદ્ધ એક સમયમાં એકસાથે અનેક જીવ મોક્ષે જાય તે અનેકસિદ્ધ. જધન્યથી એક સમયમાં એક જીવ મોક્ષે જાય અને ઉત્કૃષ્ટથી એક સમયમાં ૧૦૮ જીવ મોક્ષે જાય. ઉદાહરણ શ્રી ઋષભદેવસ્વામી તેમના પુત્રો વગેરે એકસાથે મોક્ષે ગયા હતા.
શ્રી
ઉપર્યુક્ત પ્રકારો ઉપરથી ફલિત થાય છે કે જાતિ-વેષ મોક્ષપ્રાપ્તિમાં બાધક નથી. સ્વાત્મબોધરૂપ સમ્યજ્ઞાન, સ્વાત્મપ્રતીતિરૂપ સમ્યગ્દર્શન અને સ્વાભરમણતારૂપ સમ્યક્
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
