________________
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासनम्
४०५
पूर्वा-ऽवरा-ऽधरेभ्योऽसस्तातौ पुरवधश्चैषाम् ।।२।११५॥ एभ्यो दिग्-देश-कालार्थेभ्यः सि-डसि-ड्यन्तेभ्योऽस् अस्तात् च स्यात् , एषां च यथासंख्यं पुर् , अव् , अध् च । पुरः , अव: , अधः , पुरस्तात् , अवस्तात् , अधस्ताद् रम्यमागतो वासो वा ॥११५।।
परा-ऽवरात् स्तात् ।७।२।११६॥ आभ्यां दिगाद्यर्थाभ्यां प्रथमाद्यन्ताभ्यां स्वार्थे स्तात् स्यात् । परस्तात् , अवरस्ताद् रम्यमागतो वासो वा ॥११६।।
दक्षिणोत्तराच्चाऽतस् ।७।२।११७॥ आभ्यां परावराभ्यां च दिगाद्याभ्यां प्रथमाद्यन्ताभ्यां स्वार्थेऽतस् स्यात् । दक्षिणत: , उत्तरत: , परतः , अवरतो रम्यमागतो वासो वा ॥११७।।
अधरा-ऽपराच्चाऽऽत् ।७।२।११८। आभ्यां दक्षिणोत्तराभ्यां च दिगाद्याभ्यां प्रथमाद्यन्ताभ्यामात् स्यात् । अधरात् , पश्चात् , दक्षिणात् , उत्तराद् रम्यमागतो वासो वा ॥११८।।
__ वा दक्षिणात् प्रथमा-सप्तम्या आः ।।२।११९॥ अरमाद् दिग्-देशार्थात् सि-ड्यन्ताद् , आ वा स्यात् । दक्षिणा , दक्षिणत: दक्षिणाद् रम्यं वासो वा ॥११९।।
आ-ऽऽही दूरे ।२।१२०॥ दूरदिग्-देशार्थात् सि-ड्यन्ताद् दक्षिणाद् आ , आहिश्च स्यात् । ग्रामाद् दक्षिणा , दक्षिणाहि रम्यं वासो वा ।।१२०।।
वोत्तरात् ।१२।१२१॥ दिगाद्यर्थादस्मात् सि-ड्यन्ताद् आ , आहिश्च वा स्यात् । उत्तरा , उत्तराहि , उत्तरत: उत्तराद् रम्यं वासो वा ।।१२१।।
___ अदूरे एनः ।७२।१२२॥ दिक्शब्दाददूरदिगाद्यर्थात् सि-ड्यन्तादेनः स्यात् । पूर्वेणास्य रम्यं वसति वा ॥१२२॥
लुबञ्चेः ।।२।१२३॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
