________________
१६२
स्वोपज्ञलघुवृत्तिविभूषितं
एभ्यो धातुभ्य: स्वार्थे णिच् स्यात् । चोरयति । पदयते ।।१७।।
युजादेर्नवा ।३।४।१८॥ एभ्य: स्वार्थे णिच् वा स्यात् । योजयति , योजति । साहयति , सहति ॥१८॥
भूङः प्राप्तौ णिङ् ।३।४।१९॥ भुंवः प्राप्त्यर्थाण्णिङ् वा स्यात् । भावयते , भवते । प्राप्ताविति किम् ? भवति ।।१९।।
प्रयोक्तृव्यापारे णिग् ।३।४॥२०॥ कुर्वन्तं यः प्रयुङ्क्ते तद्व्यापारे वाच्ये धातोर्णिग् वा स्यात् । कारयति , भिक्षा वासयति , राजानमागमयति , कंसंघातयति , पुष्येण चन्द्रं योजयति , उज्जयिन्याः प्रस्थितो माहिष्मत्यां सूर्यमुद्गमयति ॥२०॥
___ तुमर्हादिच्छायां सन्नतत्सनः ।३।४।२१॥ यो धातुरिषे: कर्म इषिणैव च समानकर्तृकः स तुमर्हः , तस्मादिच्छायामर्थे सन् वा स्यात् , न त्विच्छासन्नन्तात् । चिकीर्षति । तुमर्हादिति किम् ? यानेनेच्छति , भुक्तिमिच्छति मैत्रस्य । इच्छायामिति किम् ? भोक्तुं याति । अतत्सन इति किम् ? चिकीर्षितुमिच्छति । तदिति किम् ? जुगुप्सिषते ॥२१।।
द्वितीयायाः काम्यः ।३॥४॥२२॥ द्वितीयान्तादिच्छायां काम्यो वा स्यात् । इदंकाम्यति । द्वितीयाया इति किम् ? इंष्टः पुत्रः ।।२२।।
अमाव्ययात् क्यन् च ॥३॥४॥२३॥ मान्ता-ऽव्ययाभ्यामन्यस्माद् द्वितीयान्तादिच्छायां क्यन् काम्यश्च वा स्यात् । पुत्रीयति , पुत्रकाम्यति । अमाव्ययादिति किम् ? इदमिच्छति , स्वरिच्छति ॥२३॥
आधाराच्चोपमानादाचारे ॥३॥४॥२४॥ अमाव्ययादुपमानाद् द्वितीयान्तादाधाराच्चाऽऽचारार्थे क्यन् वा स्यात्। पुत्रीयति च्छात्रम् , प्रासादीयति कुट्याम् ।।२४||
कर्तुः किप् , गल्भ-क्लीब-होडात्तु ङित् ।३।४।२५॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
