________________
૪૮
નવતત્ત્વપ્રકરણ સાથ
રાજ્જા —ગાથા ૧૦ મી ને
અવો-અવકાશ ( આપવાના સ્વભાવવાળા. ) બાળસ-આકાશાસ્તિકાય છે. જુનાજ-પુદ્ગલા ( અને ) નીવાળ-જીવાને
પુષાઢા-પુદ્ગલે
૨૬-ચાર પ્રકારના છે
સંધા-સ્કંધ (આખા ભાગ ) ડ્રેસ-દેશ (સ્ક ંધથી ન્યૂન ભાગ) પત્તા-પ્રદેશે ( સ્કંધપ્રતિબદ્ધ અવિભાજય ભાગે )
પરમાણુ-છુટા અણુએ સેવ-નિશ્ચય
નાચવા-જાણવા
અન્વય અને પદચ્છેદ
धमाधम्मा पुग्गल, नह कालो पंच हुति अज्जीवा ૨ળ-સદ્દાવા ધમો, ય થિ-સાળો અમો | 9 || पुग्गल जीवाण अवगाहो आगास,
स्वधा देस - परसा परमाणु चउहा चेव पुग्गला नायव्त्रा ।। १० । ગાથા:
Jain Education International
ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય; પુદ્ગલાસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, અને કાળ એ પાંચ અજીવે છે. ચાલવામાં-ગતિ કરવામાં સહાય આપવાના સ્વભાવવાળા ધર્માસ્તિકાય છે, અને સ્થિર રહેવામાં સહાય આપવાના સ્વભાવવાળા અધર્માસ્તિકાય છે, પુદ્ગલાને તથા જીવાને અવકાશ-જગ્યા આપવાના સ્વભાવવાળા આકાશાસ્તિકાય છે સ્કધ-દેશ --પ્રદેશ અને પરમાણુ એ ચાર પ્રકારે જ પુદ્ગલેા જાણવા. વિશેષાઃ
જેમ મત્સ્યને જળમાં તરવાની શક્તિ પેાતાની છે, તે પણ તરવાની ક્રિયામાં ઉપકારી કારણુ ( અપેક્ષા કારણ) જળ છે, અથવા ચક્ષુને દેખવાની શક્તિ છે, પરન્તુ પ્રકાશરૂપ સહકારી કારણ વિના દેખી શકે નહિ, અથવા પક્ષીને ઉડવાની શક્તિ પેાતાની છે, તે પણ હવા વિના ઉડી શકે નહિ, તેમ જીવ અને પુદ્દગલમાં ગતિ કરવાના સ્વભાવ છે, પરન્તુ ધર્માસ્તિકાય દ્રવ્યરૂપ સહકારી કારણ વિના ગતિ કરી શકે નહિ, માટે જીવ અને પુદ્ગલને ગતિમાં સહાય કરવાના
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
