________________
સાતમા અધ્યાય
૪૪૩
એ મૂકવા જોઈ એ. મજૂર આદિ પાસે ભાર ઉપડાવવાના પ્રસ`ગ આવે તે મજૂર જાતે જેટલા ભાર ઊંચકી શકે અને નીચે ઉતારી શકે તેટલા આપવા જોઈએ.
(૫) અન્નપાન નિરાધઃ- ભેાજન-પાણી સમયસર ન આપવાં. બળદ આદિને, ઘરના માણસાને કે નાકર વગેરેને સમયસર ભેાજન-પાણી મળે તેની કાળજી રાખવી જોઈએ. અવિનીતપુત્ર આદિને શિક્ષા આપવા અન્ન-પાનને નિરોધ કરવા પડે તે પણ મર્યાદામાં કરવા જોઈ એ.
પ્રશ્ન :–વ્રતીએ ( શ્રાવકે ) માત્ર પ્રાણુવિચાગ રૂપ હિંસાના નિયમ કર્યાં છે, ખંધ આદિના નિયમ કર્યાં નથી. તે મધ આર્દિથી દોષ કેમ લાગે ? કારણ કે તેમાં તેના નિયમના ભંગ થતા નથી. હવે જે કહા કે પ્રાણવિયેાગના નિયમની સાથે મધ આદિના નિયમ પણ આવી જાય છે, તેા ખંધ આદિથી નિયમના સથા ભ'ગ થાય. આથી બંધ આદિ અતિચાર કેવી રીતે ગણાય ? અતિચારમાં નિયમના આંશિક ભંગ હાય છે, સથા નહિં.
ઉત્તર:-ચદ્યપિ પ્રાણવિયોગ રૂપ હિંસાનું જ પ્રત્યાપ્લાન કર્યુ છે, ખ"ધ આદિનું નહિં. છતાં પરમાર્થી હિં’સાના પ્રત્યાખ્યાન સાથે મધ આદિનું પ્રત્યાખ્યાન પણ આવી જાય છે. કારણ કે બંધ આર્દિક હિંસાનાં કારણેા છે. કા ના નિયમની સાથે કારણના નિયમ પણ આવી જાય.. જેમકે-કેાઈ એ અવાજ નહિ કરવા એમ કહ્યુ, તે જે જે કારણેાથી અવાજ થાય તે તે કારણેાના પણ નિષેધ થઈ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
