________________
છોના વિશેષ સ્થાન માટે પાંચ દ્વારની પ્રરૂપણ કન્ટ
અવય एएसि जीवाणं जेसिं जं सरीरं, आऊ, सकायम्मि દ્ધિ, પા, કોનિ-માળ રિચ, તે મનનો !
ભાવાર્થ આ જીના શરીર, આયુષ્ય, કાયરિથતિ, પ્રાણ અને નિઓનું શાક્ત જે પ્રમાણે છે, તે અમે હીએ છીએ.
વિવેચન વિશદ વર્ગીકરણ, સુયોગ્ય પરિભાષા અને ક્રમાનુસારી સંક્ષિપ્ત વર્ણનથી પ્રકરણ-કર્તાએ આપણને સંસારી જીના ૫૬૩ ભેદ તથા સિદ્ધ ના ઔપચારિક ૧૫ ભેદને પરિચય કરાવ્યું. આને આપણે જીવ-વિષયક પાયાનું શિક્ષણ (Basic education) સમજીએ. જેમ પાયા વિના ઘર હેય નહિ, તેમ આ મૂળભૂત જ્ઞાન વિના જીવે અંગે વિશેષ બેધ સંભવે નહિ. વાસ્તવમાં ભેદપરિણાનથી જ વસ્તુને વિશેષ બંધ થાય છે અને તેથી જ શાસકારે કોઈ પણ વસ્તુને વિશેષ બેધ કરાવવા માટે તેના ભેદે તથા ઉત્તરભેદનું વર્ણન કરે છે.
જેમ પાયે નંખાયા પછી તેના પર મજબૂત ચણતર કરવામાં આવે છે અને તે જ તે ઘર ટકાઉ બને છે, તેમ શાસ્ત્રકારે પણ પાયાનું જ્ઞાન આપ્યા પછી તે અંગે વિવિધ માહિતી રજુ કરે છે અને એ રીતે વિવક્ષિત વિષયના
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
