________________
૧૨
જીવ-વિચાર–પ્રકાશિકા
'અ-ખરાવાળી માટી, ખારે.
ટીકાકારેએ સને અર્થ ક્ષારવાળી ભૂમિ કર્યો છે કે જેમાં અંકુરાની ઉત્પત્તિ થતી નથી. “ઝષઃ ભૂમિ ચાંપત્તિને મવતિ ” આવી ભૂમિ પર જે ખારે જામે છે, તેને પણ ઊસ જ કહેવાય છે. ગુજરાતી ભાષામાં
ખારું ખારું ઊસ” કહેવાય છે, તે આ ખારાને ઉદ્દેશીને જ કહેવાય છે.
કેટલાક ને અર્થ ખારે કરે છે, પણ તેમાં દાખલા જુદા જુદા ક્ષારના આપે છે. જેમકે-સાજીખાર, નવસાર, દેવાને પાપડિયા ખાર, જવખાર વગેરે. આમાં સાજીખાર અને પાપડિયે ખાર તે ઉપરના વર્ગમાં ચાલી શકે, પણ નવસાર મનુષ્યની વિષ્ટા અને મૂત્રમાંથી તૈયાર થતે હેઈને તેમજ જવખારની ઉત્પત્તિ જવનું પંચાંગ બાળીને થતી હેઈને આ વર્ગમાં આવી શકે નહિ.
મલ્ટી-વફાળ-નાર -માટી અને પાષાણુની અનેક જાતિઓ–જાતે. - કેટલીક માટી પનક એટલે સૂમ રજરૂપ હોય છે,
તે કેટલીક પીંડ એટલે ઢેફાંરૂપે હોય છે. વળી કેટલીક માટીને રંગ કાળો, તે કેટલીક માટીને રંગ લાલ, પીળે, આ છે પળે, ધૂળે, ભૂખરે એમ અનેક પ્રકારને હેય
૧. જુઓ આર્યભિષરસવૈદ વિભાગ. પૃ. ૬૮૧
૨. છ , , , પૃ. ૬૭૫ - આ પૃષ્ઠને કમાંક નવમી આવૃત્તિ મુજબ સમજવો.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
