________________
३५८
अनुयोगद्वारसूत्रम् [ सू० ३१३-३२९ ] मेयस्स पडिरूवं अण्णं माणं पडिमाणं, तं च गुंजादि । अहवा गुंजादिमाणप्पमाणातो जम्हा मेयस्स प्पमाणं णिप्फज्जति तम्हा तं मेयं पडिमाणप्पमाणं। सपादा गुंजा काकणी, चतुब्भागूणो वा निप्फावो काकणी । एवं कम्ममासको चतुष्काकणिक इत्यर्थः । अडतालीसं काकणीओ मंडलगो । संख-प्पवालाण उत्तरापहे पडिमाणबोहिताण कयविक्कयो । सिल त्ति गंधपट्टगादी । वक्कं ति वा 5 रत्तं ति वा एगटुं, तं कक्केयणादि । रतणं इंदणीलादि सव्वुत्तमं ।
हा० ३१३-३२९] अधुना प्रमाणद्वारमभिधित्सुराह- से किं तं पमाणे ? पमाणे, प्रमीयत इति प्रमितिर्वा प्रमीयते वा अनेनेति प्रमाणम्, चतुर्विधं प्रज्ञप्तं द्रव्यादि, प्रमेयभेदाद् द्रव्यादयोऽपि प्रमाणम्, प्रस्थकादिवत्, ज्ञानकारणत्वात् । तत्र द्रव्यप्रमाणं द्विविधम्- प्रदेशनिष्पन्नं च विभागनिष्पन्नं च । प्रदेशनिष्पन्नं परमाण्वाद्यनन्त- 10 प्रदेशिकान्तम्, स्वात्मनिष्पन्नत्वादस्य, तथा चाण्वादिस्वरूपनिष्पन्नमेवाण्वादिमानमिति। विभागनिष्पन्नं तु पञ्चविधं प्रज्ञप्तम, विविधो भागो विभाग: विकल्पः, ततो निर्वृत्तमित्यर्थः, पञ्चविधं मानादिभेदात् । तत्र मानप्रमाणं द्विविधं [प्रज्ञप्तम्,] तद्यथा- धान्यमानप्रमाणंच रस[मान] प्रमाणं च । से किं तमित्यादि, धान्यमानमेव प्रमाणं धान्यमानप्रमाणम् । दो असतीओ पसती, अत्र अहोमत्थहत्थमियं जं 15 धन्नप्पमाणं सो असती, उप्पराहुत्तमिदं पुण प्रसृतिरिति । इह च मागधं मानमधिकृत्य द्वे प्रसृती सेतिकेंत्यादि धान्यमानप्रमाणान्तं सुगममेव । णवरं मुत्तोली मोट्टा, मुरव: कुशूल इति।
से किं तमित्यादि, रसमानमेव प्रमाणं रसमानप्रमाणम् । धान्यमानप्रमाणात् सेतिकादेः स्वप्रमाणेन चतुर्भागविवर्द्धितम् अभ्यन्तरशिखायुक्तं शिखाभागस्य तत्रैव 20 कृतत्वाद् रसमानं विधीयत इति । तद्यथा- चतुःषष्टिकेत्यादि, तत्थ बेछप्पण्णपलसतपमाणा माणिया, तीसे चउसट्ठिभागो चउसट्ठिगा, सा य चउप्पलप्पमाणा, एवं बत्तीसियादओ वि जाणियव्वा । वारको घटविशेषः, शेषा अपि भाजनविशेषा एव, तदेतन्मानम् । १. मंडलतो जे२ विना ॥ २. 'णचोविताण जे२ ॥ ३. रक्खं ति जे२ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
