________________
अनुयोगद्वारसूत्रम् [ सू० २१०-२१६] विसेसिय- पज्जत्तय- अपज्जत्तयभेदा भाणियव्वा ।
[१९] अविसेसिए अजीवदव्वे, विसेसिएधम्मत्थिकाए अधम्मत्थिकाए आगासत्थिकाए पोग्गलत्थिकाए अद्धासमए य । अविसेसिए पोग्गलत्थिकाए, विसेसिए परमाणुपोग्गले दुपएसिए जाव अणंतपएसिए । सेतं दुनामे |
२६५
[चू० २१०-२१६] दुणामं जहाभेदं उवउज्जिउं सुत्तसिद्धं भाणितव्वं ।
[हा० २९० २१६] से किं तं दुनामे ? दुणामे दुविहे पण्णत्ते, तंजहा - एगक्खरिए अणेगक्खरिए य, एकशब्दः संख्यावाचकः, व्यज्यतेऽनेनार्थ: प्रदीपेनेव घट इति व्यञ्जनम् अक्षरमुच्यते, तच्चेह सर्वमेव भाष्यमाणम् अकारादि हकारान्तमेव, अर्थाभिव्यञ्जकत्वाच्छब्दस्य, एकं च तदक्षरं च एकाक्षरम्, एकाक्षरेण निर्वृत्तम्, 10 एकाक्षरिकम् । एवमनेकाक्षरिकं नाम । ह्रीः लज्जा, श्री: देवताविशेषः, धी: बुद्धि:, स्त्री प्रतीता । से किं तं अणेगक्खरिए इत्यादि प्रकटार्थं यावत् अविसेसियं जीवदव्वं, विसेसियं नेरइये इत्यादि, तत्र नरकेषु भवो नारकः, तिर्यग्योनौ भवः तैर्यग्योनः, मननान्मनुष्यः, दीव्यतीति देवः । शेषं निगदसिद्धं यावद् द्विनामाधिकारः । नवरं पर्याप्तकापर्याप्तकविशेष:पर्याप्तिनामकर्मोदयात् पर्याप्तकः, अपर्याप्तिनामकर्मोदयाच्चापर्याप्तक इति । एकेन्द्रियादि- 15 विभागस्तु स्पर्शन - रसन-प्राण- चक्षुः - श्रोत्राणीन्द्रियाणि कृमि - पिपीलिका-भ्रमरमनुष्यादीनामेकैकवृद्धानि। सूक्ष्म - बादरविशेषोऽपि सूक्ष्म- बादरनामकर्मोदयनिबन्धन इति । सम्मूर्च्छिम - गर्भव्युत्क्रान्तिकभेदस्तु सम्मूर्च्छिमः तथाविधकर्मोदयादगर्भज एकेन्द्रियादिः पञ्चेन्द्रियावसानः, गर्भव्युत्क्रान्तिकस्तु गर्भजः पञ्चेन्द्रिय एव । सेत्तं दुनामे ति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
5
-
[हे० २१०-२१६] से किं तं दुनामे इत्यादि । यत एवेदं द्विनामाऽत एव द्विविधं 20 द्विप्रकारम्, तद्यथा - एकं च तदक्षरं च, तेन निर्वृत्तमेकाक्षरिकम्, अनेकानि च तान्यक्षराणि च, तैर्निर्वृत्तमनेकाक्षरिकम्, चकारौ समुच्चयार्थी, तत्रैकाक्षरिके हीः लज्जा देवताविशेषो वा, श्री: देवताविशेषः, धी: बुद्धि:, स्त्री योषिदिति, अनेकाक्षरिके कन्येत्यादि, उपलक्षणं
www.jainelibrary.org
