________________
आ.श्रीजिनदासगणिविरचितचूर्णि-हरिभद्रसूरिविर०विवृति-मल० हेमचन्द्रसूरिविर०वृत्तिभिः समेतम् १७६
आणुपुब्विभावं दंसेति, जधा भूतेसु कंठे गुणसुत्तं, अहवा जधा बहू परमाणवो खंधभावपरिणता एगखंधो भण्णति एवं बहू आणुपुव्विदव्वा आणुपुब्विभावपरिणतत्तणतो एगाऽऽणुपुव्वि त्ति, एगत्तणतो य एगो रासि त्ति भणितं, ण दोसो।
[हा० १२३-१२४] तत्र संगहस्सेत्यादि ग्रन्थसिद्धमेव यावद् नियमा एक्को 5 रासी।एत्थसुत्तुच्चारणसमणंतरमेवआह चोदक:- णणु दव्वप्पमाणे पुढे असिलिट्ठमुत्तरं
जं एक्को रासि त्ति पमाणं कहियं, जओ बहूणं सालिबीयाणं एक्को रासी भण्णति, एवं बहूणं आणुपुन्विदव्वाणं एक्को रासी भविस्सति, बहू पुण दव्वा पडिवज्जितव्वा, आचार्य आह - एकरासिग्गहणेण बहुसु वि आणुपुग्विदव्वेसु एक्कं चेव आणुपुब्विभावं दंसेति
जहाभूतेसुकंठे गुणसुत्तं । अहवाजहा बहवो परमाणवो खंधभावपरिणता एगखंधोभण्णति 10 एवं बहू आणुपुब्विदव्वा आणुपुब्विभावपरिणयत्तणतो एगाणुपुब्वि त्ति एगत्तणओ एगो रासीति भणितं, न दोसो।
[हे० १२३-१२४] तत्र सत्पदप्ररूपणताभिधानार्थमाह - संगहस्सेत्यादि, ननु संग्रहविचारे प्रक्रान्ते आनुपूर्वीद्रव्याणि सन्तीत्यनुपपन्नम्, आनुपूर्वीसामान्यस्यैवैकस्य
तेनास्तित्वाभ्युपगमात्, सत्यम्, मुख्यरूपतया सामान्यमेवास्ति, गुणभूतं च व्यवहारमात्र15 निबन्धनं द्रव्यबाहुल्यमप्यसौ वदतीत्यदोषः। शेषभावना पूर्ववदिति । द्रव्यप्रमाणद्वारे यदुक्तं
नियमा एगो रासि त्ति, अत्राह-ननु यदि सङ्ख्येयादिस्वरूपाणि एतानि न भवन्ति तर्खेको राशिरित्यपि नोपपद्यते, द्रव्यबाहुल्ये सति तस्योपपद्यमानत्वात्, व्रीह्यादिराशिषु तथैव दर्शनात्, सत्यम्, किन्त्वेको राशिरिति वदतः कोऽभिप्राय: ? बहूनामपि तेषामानुपूर्वीत्व
सामान्येनैकेन क्रोडीकृतत्वादेकत्वमेव; किञ्च, यथा विशिष्टैकपरिणामपरिणते स्कन्धे 20 तदारम्भकावयवानांबाहुल्येऽप्येकतैव मुख्या तद्वदत्रानुपूर्वीद्रव्यबाहुल्येऽपि तत्सामान्यस्यै
करूपत्वादेकत्वमेव मुख्यमसौ नयः प्रतिपद्यते, तद्वशेनैव तेषामानुपूर्वीत्वसिद्धेः, अन्यथा तदभावप्रसङ्गात, तस्मान्मुख्यस्यैकत्वस्यानेन कक्षीकृतत्वात् सङ्ख्येयरूपतादिनिषेधः, गुणभूतानि द्रव्याण्याश्रित्य राशिभावोऽपि न विरुध्यते, एवमन्यत्रापि भावनीयमित्यलं प्रपञ्चेन।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
