________________
आ.श्रीजिनदासगणिविरचितचूर्णि-हरिभद्रसूरिविर०विवृति-मल० हेमचन्द्रसूरिविर०वृत्तिभिः समेतम् १३०
निहितमिदम्' इत्यत्र निक्षेपार्थो गम्यते, उपसामीप्येन निधानमुपनिधिः, विवक्षितस्यार्थस्य विरचनाया: प्रत्यासन्नता, उपनिधिः प्रयोजनमस्या इति प्रयोजनार्थे ठक् औपनिधिकी। एतदुक्तं भवति- अधिकृताध्ययनपूर्वानुपूर्व्यादिरचनाश्रयप्रस्तारोपयोगिनी औपनिधिकीत्युच्यते । न तथा अनौपनिधिकी।
हे०९३-९५] तत्राऽऽनुपूर्वीस्वरूपनिरूपणार्थमाह- से किं तमित्यादि। अथ किं तदानुपूर्वीवस्त्विति प्रश्नार्थः । अत्र निर्वचनम् - आणुपुव्वी दसविहेत्यादि, इह हि पूर्वं प्रथममादिरिति पर्यायाः, पूर्वस्य अनु पश्चादनुपूर्वम्, तस्य भाव इति यण्प्रत्यये स्त्रियामीकारे चानुपूर्वी, अनुक्रमोऽनुपरिपाटीति पर्याया:,त्र्यादिवस्तुसंहतिरित्यर्थः । इयमानुपूर्वी दशविधा
दशप्रकारा प्रज्ञप्ता, तद्यथा- नामानुपूर्वी, स्थापनानुपूर्वी, द्रव्यानुपूर्वी, क्षेत्रानुपूर्वी, 10 कालानुपूर्वी, उत्कीर्तनानुपूर्वी, गणनानुपूर्वी, संस्थानानुपूर्वी, सामाचार्यानुपूर्वी, भावानुपूर्वीति।
अत्र नाम-स्थापनानुपूर्वीसूत्रे नाम-स्थापनावश्यकसूत्रव्याख्यानुसारेण व्याख्येये, द्रव्यानुपूर्वीसूत्रमपि द्रव्यावश्यकवदेव भावनीयं यावत् जाणगसरीरभवियसरीरवइरित्ता
दव्वाणुपुव्वी दुविहेत्यादि । तत्र निधानं निधिर्निक्षेपो न्यासो विरचना प्रस्तारः स्थापनेति 15 पर्यायाः, तथा च लोके निधेहीदं निहितमिदमित्यत्र निपूर्वस्य धानो निक्षेपार्थः प्रतीयत
एव, उप सामीप्येन निधिरुपनिधिः, एकस्मिन् विवक्षितेऽर्थे पूर्वं व्यवस्थापिते तत्समीप एवापरापरस्य वक्ष्यमाणपूर्वानुपूर्व्यादिक्रमेण यन्निक्षेपणं स उपनिधिरित्यर्थः, उपनिधिः प्रयोजनं यस्या आनुपूर्व्याः सा औपनिधिकीति प्रयोजनार्थे इकण्प्रत्ययः, सामायिका
ध्ययनादिवस्तूनां वक्ष्यमाणपूर्वानुपूर्व्यादिप्रस्तारप्रयोजना आनुपूर्वी औपनिधिकीत्युच्यत 20 इति तात्पर्यम् । अनुपनिधिः वक्ष्यमाणपूर्वानुपूर्व्यादिक्रमेणाविरचनं प्रयोजनमस्या
इत्यनौपनिधिकी, यस्यां वक्ष्यमाणपूर्वानुपूर्व्यादिक्रमेण विरचना न क्रियते सा त्र्यादिपरमाणुनिष्पन्नस्कन्धविषया आनुपूर्वी अनौपनिधिकीत्युच्यते इति भावः । आहनन्वानुपूर्वी परिपाटिरुच्यते, भवतां च त्र्यणुकादिकोऽनन्ताणुकावसान एकैकः स्कन्धोऽनौपनिधिक्यानुपूर्वीत्वेनाभिप्रेतः, न च स्कन्धगतत्र्यादिपरमाणूनां नियता काचित्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
