________________
૨૫૬ ગાથાર્થ - ઓછો કરેલ દાણી ઉમેરતાં જઘન્ય પરિત્ત અસંખ્યાત થાય છે. તેનો રાશિ અભ્યાસ કરતાં જઘન્યયુક્ત અસંખ્યાત થાય છે. જે એક આવલિકાના સમય પ્રમાણ છે I૭૮ .
વિવેચન - જઘન્ય, મધ્યમ, અને ઉત્કૃષ્ટ એમ ત્રણ પ્રકારનું સંખ્યાત સમજાવીને હવે આ ગાથાથી ક્રમશ: નવ અસંખ્યાત અને નવ અનંત ગ્રંથકારશ્રી સમજાવે છે.
ચાર પ્યાલામાં ભરેલા દાણા, અને આજ સુધી દ્વીપસમુદ્રોમાં નાખેલા દાણા, એમ સર્વનો જો એક રાશિ કરવામાં આવે અને તેમાંથી એક દાણો ઓછો કરવામાં આવે તો તે ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાતું થાય છે. હવે તે ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાતામાં એક દાણો નાખવામાં આવે તો એટલે કે ઓછો કરેલો આ દાણો જ ઓછો કરવામાં ન આવે તો ચાર પ્યાલાના દાણા અને નાખેલા દાણાનો જે એક રાશિ છે. તે નવ અસંખ્યાતામાંનું પ્રથમ “જઘન્ય પરિત અસંખ્યાત” થાય છે, આ પ્રથમ અસંખ્યાતું કહ્યું. તેમાં એક-બે-ત્રણ-ચારપાંચ ઉમેરીએ તો મધ્યમ પરિત અસંખ્યાત નામનું બીજું અસંખ્યાતું ત્યાં સુધી જાણવું કે જ્યાં સુધી ઉત્કૃષ્ટ પરિત અસંખ્યાત નામનું ત્રીજું અસંખ્યાત ન આવે. ત્રીજું અસંખ્યાત ચોથા અસંખ્યાતમાંથી એક દાણો ઓછો કરીએ ત્યારે આવે છે. એટલે ચોથા અસંખ્યાતમાંથી બે કે બેથી વધારે દાણા ઓછા કરીએ ત્યાં સુધી બીજું મધ્યમ પરિત્ત અસંખ્યાત જાણવું. અને ચોથા અસંખ્યાતમાંથી એક દાણો ઓછો કરીએ તો ત્રીજું ઉત્કૃષ્ટ પરિત અસંખ્યાત જાણવું.
પ્રશ્ન - પરંતુ પ્રથમ પરિત અસંખ્યાતમાંથી ચોથું જઘન્યયુક્ત અસંખ્યાત કેવી રીતે થાય છે ? તે તો સમજાવ્યું જ નથી. તો તેના વિના તેમાંથી દાણા ઓછા કરવાથી બીજું-ત્રીજું અસંખ્યાતું થાય છે. તે વર્ણન કેવી રીતે સમજાય ?
ઉત્તર - હવે ચોથું જઘન્યયુક્ત અસંખ્યાત સમજાવીએ છીએ તે આ પ્રમાણે છે. જે જઘન્ય પરિત્ત અસંખ્યાત નામનું પ્રથમ અસંખ્યાત છે. તેનો રાશિ અભ્યાસ કરવાથી ચોથું જઘન્યયુક્ત અસંખ્યાત થાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
