________________
બન્યસ્વામિત્વ જ બાંધે છે અને જો દેવ-નારકી હોય તો નિયમાં મનુષ્યાયુષ્ય જ બાંધે છે પરંતુ તે ક્ષયોપશમ અથવા ક્ષાયિક સમ્યકત્વ હોય તો જ દેવાયુષ્ય અને મનુષ્યાયુષ્યનો બંધ સંભવે છે પરંતુ ઉપશમવાળો તો આયુષ્યનો બંધ કરતો જ નથી, પાંચમા ગુણસ્થાને તિર્યંચ-મનુષ્યો અને છઠ્ઠા આદિ ગુણસ્થાનોમાં મનુષ્યો જ હોય છે અને તેઓ દેવાયુષ્ય જ બાંધે છે તેથી તે ગુણઠાણાઓમાંથી ઉપશમ સમ્યકત્વમાં દેવાયુષ્યનો બંધ ઓછો કરવો. આહારકદ્ધિક સાતમ આઠમે બંધમાં આવવાનું છે તેથી ઓઘમાં ઉમેરવું.
તેથી ઉપશમ સમ્યકત્વમાં ઓધે ૭૭, ચોથે ૭૫, પાંચમે ૬૬, છેકે ૬૨, સાતમે ૫૮, આઠમે પ૮પ૬/ર૬, નવમે ૨૨થી૧૮, દસમે ૧૭, અને અગિયારમે ગુણઠાણે ૧ સાતવેદનીય જ બંધાય છે.
લાયોપથમિક સમ્યકત્વમાં ૪થી૭ ગુણઠાણાં હોય છેશ્રેણીમાં કાં તો ઉપશમ સમ્યકત્વ હોય છે અથવા કાં તો ક્ષાયિક સમ્યકત્વ હોય છે, પરંતુ ક્ષયોપશમ સમ્યકત્વ હોતું નથી. કારણ કે સમ્યકત્વમોહનીયનો ઉદય ચોથાથી સાતમા ગુણસ્થાનક સુધી જ છે. અને તે જ ક્ષયોપશમ સમ્યકત્વ છે. પૂર્વે બાંધેલ જે મિથ્યાત્વ મોહનીયકર્મ છે તેને મંદરસવાળું કરીને સમ્યકત્વમોહનીયરૂપે બનાવીને વેદવું, અને જે અનુદિત મિથ્યાત્વ સત્તામાં છે. તેને ઉદીરણા આદિના બળે ઉદયમાં આવતું રોકવું -ઉપશમાવવું તેને જ ક્ષયોપશમસમ્યકત્વ કહેવાય છે.
ક્ષયોપશમસમ્યકત્વમાં ઓઘબંધ જાણવો, અહીં દેવ-મનુષ્યના આયુષ્યનો બંધ તથા આહારકદ્ધિકનો બંધ પણ સંભવી શકે છે તેથી ઓથે ૭૯, ચોથે ૭૭, પાંચમે ૬૭, છકે ૬૩, અને સાતમ પ૮પ૯ બંધાય છે.
ક્ષાયિકસમ્યકત્વમાં ૪થી૧૪ સુધીમાં કુલ ૧૧ ગુણસ્થાનકો છે. બીજાકર્મગ્રંથી જેમ ઓઘબંધ જાણવો, સાતમ-આઠમે આહારકદ્વિકનો બંધ સંભવે છે તેથી ઓથે ૭૯, ચોથે ૭૭, પાંચમે ૬૭, છછું ૬૩, સાતમે ૫૮/૫૯ વગેરે યથાવત્ બંધ જાણવો. ક્ષાયિકસમ્યકત્વ પ્રાપ્ત કરતાં પૂર્વે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
