________________
વતીય કંડ ૯૫
ર૭૩ जं च पुण अरिहया तेसु तेसु सुत्तेसु गोयमाईणं । पज्जवसण्णा णियमा वागरिया तेण पज्जाया ।। ११ ॥ परिगमणं पज्जाओ अणेगकरणं गुण त्ति तुल्लत्था । तह वि ण गुण 'त्ति' भण्णइ पज्जवणयदेसणा जम्हा ।। १२ ।। जंपन्ति अत्थि समये एगगुणो दसगुणो अणंतगुणो । रूवाई परिणामो भण्णइ तम्हा गुणविसेसो ।। १३ ।। गुणसद्दमंतरेणावि तं तु पज्जवविसेससंखाणं । सिज्झइ णवरं संखाणसत्थधम्मो ‘तइगुणो' त्ति ॥ १४ ।। जह दससु दसगुणम्मि य एगम्मि दसत्तणं समं चेव। अहियम्मि वि गुणसद्दे तहेय एयं पि दट्ठव्वं ।। १५ ।।
દ્રવ્ય અને ગુણેને ભેદ દૂર રહે, પહેલાં ગુણશબ્દના વિષયમાં જ વિચાર કરવાને છે. તે એ કે, શું ગુણ એ સંજ્ઞા પર્યાયથી ભિન્ન અર્થમાં પ્રયુક્ત છે, કે પર્યાયઅર્થમાં જ પ્રયુક્ત છે? [૯]
ભગવાને દ્રવ્યાસ્તિક અને પર્યાયાસ્તિક એ બે જ નય નકકી કરેલ છે. જે એનાથી – પર્યાયથી ગુણે જુદે હોત, તે ગુણાસ્તિક નય પણ તેમણે નક્કી કરે ઘટતો હતો. [૧]
. પરંતુ જે માટે અરિહતે તે તે સૂત્રોમાં ગૌતમ વગેરે વાસ્તે પર્યાયસંજ્ઞા નક્કી કરી અને તેનું જ વિચેચન કર્યું છે, તેથી એમ માનવું જોઈએ કે પર્યાપે જ છે, અર્થાત પર્યાયથી ગુણ જુદા નથી. [૧૧] - પર્યાય એટલે વસ્તુને વિવિધરૂપે પરિણમાવનાર, અને ગુણ એટલે વસ્તુને અનેકરૂપ કરનાર, આ રીતે એ બને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
