________________
સન્મતિ પ્રકરણ થાય છે. બત્રીશીપંચકમાં પણ એમ જ છે; એમાં પણ પહેલે સ્વયંભૂ શબ્દ છે અને અંતે લેષમાં (બ૦ ૫, ૩૨) કર્તાનું સિંહસેન નામ છે. * અનેક સમાન શબ્દ બન્નેમાં એક અથવા બીજી રીતે વપરાયેલા ખાસ ધ્યાન ખેંચે છે. તત્ત્વજ્ઞાન દ્વારા સ્તુત્ય દેવની મહત્તા જણાવતાં અમુક પ્રકારનું તત્ત્વ તે જ પ્રતિપાદન કર્યું છે, બીજા કેઈએ નહિ એવી અ ગવ્યવચ્છેદની શૈલી બન્નેમાં એકસરખી છે, જે શૈલીને આગળ જતાં વિદ્યાનંદીએ આપ્તમીમાંસામાં અને હેમચંદ્ર પિતાની બીજી કાત્રિશિકામાં અપનાવી છે. “હે પ્રભુ! તારી સ્પર્ધાથી તારી બરાબરી કરવા નીકળેલ બીજા તપસ્વીઓ છેવટે હારી તારે શરણે આવ્યા.” આ આખી વસ્તુ બન્નેની સ્તુતિમાં જેવી ને તેવી છે.૮ સમંતભદ્ર અને સિદ્ધસેન બનેએ પિતા પોતાની સ્તુતિમાં દ્ધના સહસ્ત્રાક્ષપણાની પ્રસિદ્ધિ ઉપર જે કલ્પના કરી છે, તે બિંબપ્રતિબિંબ જેવી છે. બન્ને સ્તુતિકારની સ્તુતિનું અર્થોપાદાન મુખ્ય પણે તત્ત્વજ્ઞાન છે. બન્ને જણ જેન તત્ત્વજ્ઞાનના આત્મારૂપ અનેકાંતની વિશિષ્ટતા અનેક રીતે દર્શાવી, તે દ્વારા તેના પ્રરૂપક તરીકે પોતપોતાના સ્તુત્ય દેવોનું મહત્વ ગાય છે. બન્નેની સ્તુતિઓમાં જ્યાં અને ત્યાં સ્તુતિને બહાને જન તત્ત્વજ્ઞાનનાં વિવિધ અંગે અને જેન આચારના વિવિધ અંશોની જ
૭. સરખા બત્રીશી ૧, ૨૬-૨૭-૨૮; ૩, ૨૦,સાથે સ્વયંભૂ, ૧૯, ૨૫,૩૩. ८. “ यमीश्वरं वीक्ष्य विधूतकल्मषं तपोधनास्तेऽपि तथा बुभूषवः । वनौकस : स्वश्रमवन्ध्यबुद्धयः शमोपदेशं शरणं प्रपेदिरे"।.
સ્વયંભૂ૦ ૧૩૪. " अन्येऽपि मोहविजयाय निसीड्य कक्षामभ्युत्थितास्त्वयि विरूढसमानमानाः । अप्राप्य ते तव गतिं कृपणावसाना
સંવમેવ વીર શરળ યુદ્ધહસ્તે: "૨, ૨૦. ૯, રવયંભૂ ૮૯ અને બત્રીશી ૫, ૧૫.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
