Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 91

६६
વર્ણન એ માત્ર મેાક્ષના ઉદ્દેશ સિદ્ધ કરવા માટે જ છે. ભક્તિમાગી એનાં શાસ્ત્ર કે જેમાં જીવ, જગત અને ઈશ્વર આદિ વિષયાનું વર્ણન છે, તે પણ ભક્તિની પુષ્ટિ દ્વારા છેવટે મેક્ષિ મેળવવા માટે જ છે. બૌદ્ધ દર્શનના ક્ષણિકવાદના અગર ચાર આ સત્યામાં સમાવેશ પામતા આધિભૌતિક તથા આધ્યાત્મિક વિષયના નિરૂપણને ઉદ્દેશ પણ મેાક્ષ વિના બીજો કરો જ નથી. જૈન દર્શનનાં શાસ્ત્રો પણ એ જ માર્ગને અવલ ને રચાયેલાં છે. વાચક ઉમાસ્વાતિએ પણ અતિમ ઉદ્દેશ માક્ષના જ રાખી, તેની પ્રાપ્તિના ઉપાયો સિદ્ધ કરવા માટે પોતે વર્ણવવા ધારેલ બધી વસ્તુઓનું વર્ણન તત્ત્વા માં કરેલું છે.
૧, વાચક ઉમાસ્વાતિની તત્ત્વાર્થઃ રચવાની કલ્પના ઉત્તરાધ્યયનના ૨૮ મા અધ્યયનને આભારી હોય એમ લાગે છે. એ અધ્યયનનું નામ મેાક્ષમાગ છે. એ અધ્યયનમાં મેાક્ષના માગે સૂચવી તેના વિષય તરીકે જૈન તત્ત્વજ્ઞાનનું તદ્દન ટૂંકમાં નિરૂપણ કરેલુ છે. એ જ વસ્તુને વા॰ ઉમાસ્વાતિએ વિસ્તારી તેમાં સમગ્ર આગમનાં તત્ત્વા ગઢવી દીધાં છે. તેમણે પેાતાના સૂત્રગ્રંથની શરૂઆત પણ મેક્ષમા પ્રતિપાદક સૂત્રથી જ કરી છે. રિંગ ભર સપ્રદાયમાં તે તત્ત્વાર્થ સૂત્ર ‘મેાક્ષરાાસ્ત્ર’ના નામથી અતિ જાણીતું છે. બૌદ્ધ પર પરામાં ‘વિશુદ્ધિમાગ’ અતિ મહત્ત્વના ગ્રંથ પ્રસિ છે; તે બુદ્ધાય દ્વારા પાંચમા સૈકાની આસપાસ પાલિમાં રચાયા છે, અને તેમાં સમગ્ર પાલિષિટકાના સાર છે. તેના પૂર્વ વતી વિમુક્તિ માગ” નામના ગ્રંથ પણ ખૌદ્ધપરંપરામાં હતા; તેના અનુવાદ ચીની ભાષામાં મળે છે. વિશુદ્ધિમાગ તથા વિમુક્તિમાગ એ મને શબ્દોને અથ ‘માક્ષમાગ” જ છે,

Translation AI Generated

66
The description is solely for the purpose of attaining liberation. The scriptures of the devotional path that describe the soul, the world, and God, etc., are ultimately aimed at attaining liberation through devotion. The doctrine of momentariness in Buddhist philosophy, even when encompassing these truths, does not provide an explanation of material and spiritual subjects without the goal of liberation. The scriptures of Jain philosophy are also composed in accordance with the same path. The author, Umasvati, has kept the ultimate purpose of liberation in mind, and the descriptions of all the elements he intends to present are related to establishing the means for attaining it.
1. It appears that the composition of Umasvati's Tattvartha is based on the 28th chapter of the Uttaradhyayan. This chapter is called Mokshamarg. In that chapter, the path to liberation is suggested, and Jain epistemology is briefly delineated as its subject. Umasvati has expanded on this and expounded the entire essence of the scriptures. He also began his aphoristic text with a stating sutra about liberation. In the Lingabhadra sect, this Tattvartha Sutra is very well-known as "Mokshastra." Similarly, in Buddhist literature, "Vishuddhimag" is an extremely important text; it was composed in Pali around the time of the fifth council by Buddhists, and it encapsulates the essence of the entire Pali canon. Prior to this, there was also a text called "Vimuktimag" in the Buddhist tradition; its translation is available in Chinese. Vishuddhimag and Vimuktimag are nothing but synonyms for the term "Mokshamarg."