Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 418

અધ્યાય ૫ સૂત્ર ૨૬-૨૭
૧
છે. જે જે પૌદ્ગલિક કાર્ય દૃષ્ટિગોચર થાય છે, એ બધાં સકારણુ હાય છે; એ રીતે જે અદશ્ય અંતિમ કાર્યો હાય છે, એનુ પણ કારણ હાવું જોઈ એ. તે કારણ પરમાણુ દ્રવ્ય છે. એનુ કારણ ખીજું કાઈ દ્રવ્ય ન હેાવાથી એને અંતિમ કારણ કહ્યું છે. પરમાણુ દ્રવ્યના કાઈ વિભાગ નથી અને થઈ પણ શકતા નથી, આથી તેનાં આદિ, મધ્ય અને અંત તે પોતે જ છે. પરમાણુ દ્રવ્ય અમૃદ્ધ અસમુદાયરૂપ હાય છે.
પુદ્ગલદ્રવ્યને ખીજો પ્રકાર સ્કધ છે. સ્કંધ બધા બહુસમુદાયરૂપ હાય છે, અને તે પેાતાના કારદ્રવ્યની અપેક્ષાએ કાર્યદ્રવ્યરૂપ તથા પેાતાના કાર્ય દ્રવ્યની અપેક્ષાએ કારણુદ્રવ્યરૂપ છે. જેમ દ્વિપ્રદેશ આદિ કધ એ પરમાણુ આદિનું કાર્ય છે અને ત્રિપ્રદેશ આદિનું કારણ પણ છે. [૨૫]
હવે અનુક્રમથી સ્કંધ અને અણુની ઉત્પત્તિનાં કારણ કહે છે
સંખ્યાત મેદ્રસ્ય ઉત્પદ્યન્તે। રદ્દ ।
મેવાળુઃ ।૨૭।
સંઘાતથી, ભેદથી અને સંધાત-ભેદ બન્નેથી સ્કંધ ઉત્પન્ન થાય છે.
અણુ ભેથી જ ઉત્પન્ન થાય છે. સ્કંધ-અવયવી—દ્રવ્યની ઉત્પત્તિ ત્રણ પ્રકારની હોય છે, કાઈ સ્કંધ સધાત–એકત્વપસ્મ્રુિતિ-થી ઉત્પન્ન થાય છે; કાઈ ભેદથી બને છે, અને કેાઈ એક સાથે ભેદ તેમ જ સંધાત અને નિમિત્તથી અને છે. જ્યારે અલગ અલગ રહેલા એ પરમાણુઓના મળવાથી દ્વિપ્રદેશિક સ્કંધ થાય છે, ત્યારે તે

Translation AI Generated

Chapter 5, Sutras 26-27
1. All the physical activities that are perceivable are caused; similarly, we must also consider the causation of the imperceptible ultimate activities as well. That cause is atomic substance. Its cause is said to be the ultimate cause because it is not a material substance. There are no divisions of atomic substance, nor can there be; hence, its beginning, middle, and end are the same. Atomic substance is indestructible and is in the form of a non-composite entity.
The pudgala (matter) is of various kinds. All kinds of aggregates are composite in nature, and in relation to their own material substance, they are considered as working substance, while in relation to their operational substance, they are considered as causal substance. For example, the dual-dimensional and other such activities are the effect of atomic substances and also their cause.
Now, sequentially, it states the causes of the emergence of aggregates and atoms.
Sankhyāt medrasya utpadyante. Radda.
Mevāluḥ. 27.
Aggregates arise from combination, division, and both combination and division. Atoms arise solely from division. The emergence of aggregates and components is of three types: some aggregates arise due to the unity of components; some are formed through division, and some are formed through the simultaneous division and combination and conditions. When separate atoms come together, they form a dual-dimensional aggregate.