Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 412

અધ્યાય ૫- સૂર – ૨૨
૨૧૫
ઉપર ઉપકાર કરે છે. માલિક પૈસા આપી નોકરની પ્રતિ ઉપકાર કરે છે અને નોકર હિત અથવા અહિતનું કામ કરી માલિક ઉપર ઉપકાર કરે છે. આચાર્ય સત્કર્મને ઉપદેશ કરી એના અનુષ્ઠાન દ્વારા શિષ્યો ઉપર ઉપકાર કરે છે, અને શિષ્ય અનુકૂલ પ્રવૃત્તિ દ્વારા આચાર્ય ઉપર ઉપકાર કરે છે. [૧]
હવે કાર્ય દ્વારા કાળનું લક્ષણ કહે છે; वर्तना परिणामः क्रिया परत्वापरत्वे च कालस्य । २२ ।
વર્તના, પરિણામ, ક્રિયા અને પરવાપરત્વ એ કાળના ઉપકારે છે.
કાળને સ્વતંત્ર દ્રવ્ય માનીને અહીંયાં એના ઉપકાર બતાવ્યા છે. પોતપોતાના પર્યાયની ઉત્પત્તિમાં સ્વયમેવ પ્રવર્તમાન ધર્મ આદિ દ્રવ્યને નિમિત્તરૂપે પ્રેરણા કરવી એ વના કહેવાય છે. પિતાની જાતિને ત્યાગ કર્યા વિના થતા દ્રવ્યને અપરિસ્પંદરૂપ પર્યાય જે પૂર્વાવસ્થાની નિવૃત્તિ અને ઉત્તરાવસ્થાની ઉત્પત્તિરૂપે છે, એને પરિણામ સમજવો. આ પરિણામ જીવમાં જ્ઞાનાદિ તથા ક્રોધાદિ, પુદ્ગલમાં નીલ, પીત વર્ણાદિ અને ધર્માસ્તિકાય આદિ બાકીનાં દ્રવ્યોમાં અગુરુલઘુ ગુણની હાનિ-વૃદ્ધિરૂપ છે. ગતિ (પરિસ્પંદ) જ ક્રિયા છે. પરત્વ એટલે જયેષ્ઠત્વ અને અપરત્વ એટલે કનિષ્ઠત્વ. જો કે વર્તના આદિ કાર્ય યથાસંભવ ધર્માસ્તિકાય આદિ દ્રવ્યોનું જ છે, તથાપિ કાળ બધામાં નિમિત્તકરણ હોવાથી અહીંયાં તેનું કાળના ઉપકારરૂપે વર્ણન કર્યું છે. [૨]
કાળજી પા
લિમિનર

Translation AI Generated

Chapter 5 - Sun - 22
215
It helps in various ways. The master rewards the servant with money, and the servant reciprocates by doing useful or harmful work for the master. The Acharya benefits the students by teaching good actions and encouraging their practice, and the students, through favorable actions, benefit the Acharya. [1]
Now it describes the characteristics of time through action; the present reality is a result of actions and the relationships between them in time. 22.
The present, results, actions, and relations are the manifestations of time.
Considering time as an independent substance, its manifestations have been shown here. To motivate the material realities like the inherent nature of each substance during their emergence is called 'va.' The substance that arises without abandoning the lineage of the father is understood as a result, which exists in an unmanifest state and transforms from a previous state into a subsequent one. This result is understood in terms of knowledge and other attributes in living beings, while in material substances like puggala, it refers to qualities such as blue and yellow color, and in dharmastikaya and other remaining substances, it pertains to the increase or decrease of the properties of aguru and laghu. Motion (parispond) is action. 'Paratva' means superiority, and 'aparatva' refers to inferiority. Although the actions of present, etc., can generally be attributed to dharmastikaya and other substances, time is considered the cause in all, hence it has been described here in terms of the benefits of time. [2]
Kalji Pa
Liminator