Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 130

१०५
ડુપડુપિકા શબ્દ આ સ્થળ સિવાય અન્યત્ર ક્યાંય જોયો કે સાંભળ્યું નથી. સંભવ છે કે, તે અપભ્રષ્ટ પાઠ હોય અથવા કઈ દેશીય શબ્દ હોય. મેં પહેલાં કલ્પના કરી હતી કે, તેને અર્થ “નાની નાવડી” કદાચ હોય; તેમજ કોઈ વિદ્વાન મિત્રે એમ પણ કહ્યું હતું કે તે સંસ્કૃત “યહૂ શબ્દને ભ્રષ્ટ પાઠ છે. પરંતુ હવે વિચાર કરવાથી એ કલ્પના તેમ જ એ સૂચના ઠીક નથી લાગતી, કારણકે તે કલ્પનાને આધાર ગંધહસ્તીની મોટી વૃત્તિમાંથી નાની વૃત્તિ તારવવા બાબતને ખ્યાલ હતો, જે હવે છેડી દે પડ્યો છે. યશોભદ્રના શિવે અંતે જે વાક્ય લખ્યું છે તેથી તે એવું કાંઈક ધ્વનિત થાય છે કે, આ નાની વૃત્તિ છેડી અમુક રચી, ડી બીજા કોઈકે, અને થોડી ત્રીજા કેઈકે, તેથી તે ડુપડુપિકા બની ગઈ, અર્થાત એક કંથા જેવી બની ગઈ.
સર્વાર્થસિદ્ધિ અને રાજવાર્તિક સાથે સિદ્ધસેનીય વૃતિનું તેલન કરીએ તે સ્પષ્ટ જણાય છે કે, ભાષાને જે પ્રસાદ, રચનાની વિશદતા અને અર્થનું પૃથક્કરણ “સર્વાર્થસિદ્ધિ અને રાજવાર્તિકમાં છે, તે સિદ્ધસેનીય વૃત્તિમાં નથી. આનાં બે કારણે છે. એક તે ગ્રંથકારને પ્રકૃતિભેદ અને બીજું કારણ પશ્રિત રચના છે. સવાર્થસિદ્ધિકાર અને રાજવાર્તિકકાર સૂત્રો ઉપર પોતપોતાનું વક્તવ્ય સ્વતંત્રપણે જ કહે છે, જ્યારે સિદ્ધસેનને ભાષ્યનું શબ્દશઃ અનુસરણ કરવાનું હોઈ, પરાશ્રિતપણે ચાલવાનું છે. આટલો તફાવત હોવા છતાં સમગ્ર રીતે સિદ્ધસેનીયવૃત્તિનું અવલોકન કરતાં મન ઉપર બે વાત તો
૧. પહેલી આવૃત્તિ, પરિચય ૪૪

Translation AI Generated

105
The word "Dupadupika" has not been seen or heard anywhere else except at this location. It is possible that it is a corrupt version of a text or a local term. I had earlier imagined that it might mean “small boat”; and a learned friend also suggested that it is a corrupted text of the Sanskrit word “Yahu.” However, upon further reflection, that idea and the suggestion no longer seem valid, because it was based on the notion of extracting a small version from the great narrative of a brass hand, which has now been discarded. The phrase that Yashobhadra wrote at the end suggests something like this: that this small narrative was initiated by someone, thenby another, and by a third, transforming it into "Dupadupika," meaning it has become like a verse.
When we compare the Siddhaseniy's commentary with the Sarvarthasiddhi and Rajavartik, it is clear that the grace of language, the expanse of creation, and the differentiation of meaning found in the Sarvarthasiddhi and Rajavartik are absent in the Siddhaseni commentary. There are two reasons for this: one is the nature of the author and the second is the reliance on external composition. Both the authors of Sarvarthasiddhi and Rajavartik express their thoughts independently on the aphorisms, while Siddhasena is obliged to follow the commentary word for word, thus relying on another source. Despite this significant difference, an overall observation of the Siddhaseni commentary leads to two conclusions.
1. First edition, Introduction 44