________________
૩ર • જૈન ધર્મ અને દર્શન
સરખામણી. (૧) ગર્ભહરણઘટના
મહાવીર
જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં અસુરોનો ઉપદ્રવ મટાડવા દેવોની બાહ્મણકુણ્ડ નામનું ગામ હતું. ત્યાં વસતા પ્રાર્થનાથી અવતાર લેવાનું નક્કી કરી ઋષભદત્ત નામના બ્રાહ્મણની દેવાનન્દા વિષ્ણુએ યોગમાયા નામની પોતાની નામની સ્ત્રીના ગર્ભનાં નન્દનમુનિનો જીવ શક્તિને બોલાવી. પછી તેને સંબોધી દશમા દેવલોકમાંથી મૃત થઈ અવતર્યો. વિષ્ણુએ કહ્યું કે તું જા અને દેવકીના ત્યાશીમે દિવસે ઇન્દ્રની આજ્ઞાથી તેના ગર્ભમાં જે મારો શેષ અંશ આવેલો છે તેને સેનાધિપતિ નૈગમેષી દેવે એ ગર્ભને ત્યાંથી સંકર્ષણ (હરણ) કરી વસુદેવની જ ક્ષત્રિયકુણ્ડ નામના ગામના નિવાસી
બીજી સ્ત્રી રોહિણીના ગર્ભમાં દાખલ કર. સિદ્ધાર્થ ક્ષત્રિયની ધર્મપત્ની ત્રિશલા
જે પછી બળભદ્ર રામરૂપે અવતાર લેશે રાણીના ગર્ભમાં બદલી તે રાણીના
અને તું નન્દપત્ની યશોદાને ત્યાં પુત્રીરૂપે પુત્રરૂપ ગર્ભને દેવાનન્દાની કુક્ષિમાં
અવતાર પામીશ. જ્યારે હું દેવકીના સ્થાપ્યો. તે વખતે તે દેવે એ બંને
આઠમા ગર્ભરૂપે અવતાર લઈ જન્મીશ માતાઓને સ્વશક્તિથી ખાસ નિદ્રાવશ
ત્યારે તારો પણ યશોદાને ત્યાં જન્મ થશે. કરી બેભાન જેવાં કર્યાં હતાં. નવ માસ
સમકાળ જન્મેલ આપણા બંનેનું
એકબીજાને ત્યાં પરિવર્તન થશે. વિષ્ણુની પૂરા થતાં ત્રિશલાની કુક્ષિથી પુત્રરૂપે જન્મ
આજ્ઞા શિરોધાર્ય કરી તે યોગમાયા પામેલ તે જીવ એ જ ભગવાન મહાવીર. ગર્ભહરણ કરાવ્યા પહેલાં એની સૂચના
શક્તિએ દેવકીને યોગનિદ્રાવશ કરી ઇન્દ્રને તેના આસનકમ્પથી મળી.
સાતમે મહિને તેની કુક્ષિમાંથી શેષ ગર્ભનું
રોહિણીની કુક્ષિમાં સંરહણ કર્યું. આ આસનકમ્પના કારણનો ઇન્દ્ર વિચાર કર્યો
ગર્ભસંહરણ કરાવવાનો વિષ્ણુનો હેતુ એ ત્યારે તેને જણાયું કે તીર્થકર માત્ર શુદ્ધ
હતો કે કંસ, જે દેવકીથી જન્મ પામતાં અને ઉચ્ચ ક્ષત્રિયકુળમાં જ જન્મ લઈ
બાળકોની ગણતરી કરતો હતો અને શકે, તેથી તુચ્છ, ભિક્ષુ અને નીચ એવા
આઠમા બાળકને પોતાનો પૂર્ણ વૈરી માની બ્રાહ્મણકુળમાં મહાવીરના જીવનું
તેના નાશ માટે તત્પર હતો, તેને એ અવતરવું યોગ્ય નથી. એમ વિચારી તેણે
ગણતરીમાં થાપ ખવડાવી. જ્યારે કૃષ્ણનો પોતાના કલ્પ પ્રમાણે પોતાના અનુચર
જન્મ થયો ત્યારે દેવ વગેરે બધોએ પુષ્પ દેવ દ્વારા યોગ્ય ગર્ભપરિવર્તન
આદિની વૃષ્ટિ કરી ઉત્સવ ઊજવ્યો. જન્મ કર્તવ્યપાલન કર્યું. મહાવીરના જીવે
થયા પછી વસુદેવ તત્કાળ જન્મેલ બાળક પૂર્વભવમાં બહુ લાંબાકાળ પહેલાં કુળમદ
કૃષ્ણને ઉપાડી યશોદાને ત્યાં પહોંચાડવા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org