Page Text
________________
पृ० ६७. पं० ७]
टिप्पणानि ।
वोऽनुमीयते किन्तर्हि - कार्यार्जनयोग्यत्वम् । तथार्थान्तरानपेक्षत्वात् हेतुसाकल्यमात्रानु बन्ध्येवेति । तस्मिन् साध्ये हेतुसाकल्यं स्वभावहेतुरेव ।” प्रमाणवा० मनो० ३.६३
१० ६५. पं० ३. 'नन्वेषं मी मां स क बौद्ध पक्षका उत्तर देता है।
पृ० ६५. पं० ४. 'योग्यतायाः वस्तुतः असद्व्यवहारकी योग्यता अनुपलब्धि हेतुका साध्य है तभी तो उसका अन्तर्भाव स्वभाव हेतुमें होता है - हेतु० टी० पृ० ५० ।
पृ० ६५. पं० ६. ' तस्य भावव्यतिरेकेण' तुलना - " न हि वस्तुव्यतिरिक्तम् असनांमप्रमाणस्य अर्थविषयत्वात् । सकलशक्तिविरहलक्षणस्य निस्पाक्यस्य स्वभावकार्यादेरभावात् कुतस्तत्प्रमितिः ।" अष्टश० का० ९ ।
पृ० ६५. पं० १४. 'सम्बन्धं विना' तुलना - " कथं तर्हि अभावेन सम्बन्धः १ न कथञ्चित् । किन्तु बुद्धिपरिकल्पित एवासौ इत्याह
" तस्मादनर्थास्कन्दिन्योऽभिन्नार्थाभिमतेष्वपि ।
शब्देषु वाच्यमेदिन्यो व्यतिरेकास्पदं धियः ॥" प्रमाणवा० २.११७ ।
पृ० ६५. पं० १८. 'सम्बन्धपूर्वकत्वेन विशेषणविशेष्यभाव मी तब होता है जब दोनों सम्बन्धिओं में कोई न कोई सम्बन्ध हो ऐसा प्रतिपादन विधानन्द ने स्पष्टतया किया है । उन्ही का अनुगमन प्रभा चन्द्र और देव सूरि ने भी किया है।
२३१
"कथं समवायिभिरसम्बद्धस्य तस्य तद्विशेषणभावो निश्चीयते ?” तत्त्वार्यश्लो० पृ० २०१ "मापि विशेषणभावात् सम्बन्धान्तरेण सम्बद्धार्थेष्वेव अस्य प्रवृत्चिप्रतीते', वृण्डविशिष्टः पुरुषः इत्यादिवत् । अन्यथा सर्वे सर्वस्य विशेषणं विशेष्यश्च स्यात् ।" इत्यादि । न्यायकु० पृ० ३०३ स्याद्वादर० पृ० ९६९ ।
पृ० ६५. पं० १९. 'पुरुषेच्छया' तुलना - “विशेषणविशेष्ययोः विवक्षापरतन्त्रत्वाद पुर्ववेच्छानुरोधात् न पारमार्थिकत्वम् । तथा विषाणी गौरिति गोर्विवाणमित्यादौ विपर्ययो विशेषणविशेष्ययोः प्रयोक्तुरिच्छावशेन दृश्यते ।" प्रमाणवा० मनो० २.२२७ ।
पृ० ६६. पं० १३. 'स्वतन्त्रः' तुलना - "अभावो हि नाम न कश्चित् स्वतन्त्रो व्यवहारविषयोऽपि तु विवक्षितस्य वस्तुन एव ।” प्रमाणवा० अ० पृ० ८३३ |
पृ० ६६. पं० १५. 'एकदाऽस्ति' तुलना - " प्राग्भूत्वा द्यभवन्भावोऽनित्य इि पीयते ॥" प्रमाणवा० २.११० । “म तस्य किञ्चिद् भवति न भवत्येव केवलम् ॥११ वही ३.२७७ । हेतु० टी० पृ० ८२ ।
पृ० ६६. पं० २२. 'अकिञ्चित्करत्वेन' तुलना - "अपेक्षेत परः कार्य यदि विद्येत किश्चन ।
यवाकिञ्चित्करं वस्तु किं केनचिदपेक्ष्यते ॥" प्रमाणवा० ३.२७९ ।
पृ० ६७. पं० २. 'सचया भाव्यम् तुलना -
Jain Education International
पृ० ६७. पं० ७. 'उक्तमत्र' देखो पृ० ६६. पं० २१-२४ ।
"अविनाशात् स एवास्य विनाश इति चेत् कथम् ।
अन्योऽर्थोऽन्यस्य नाशोऽस्तु कार्ड कस्मान्न दृश्यते ॥” प्रमाणवा• ३.२७० 1
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001047 |
| Book Title | Nyayavatarvartik Vrutti |
| Original Sutra Author | Siddhasen Divakarsuri |
| Author | Shantyasuri, Dalsukh Malvania |
| Publisher | Saraswati Pustak Bhandar Ahmedabad |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 525 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Nyay, Philosophy, P000, & P010 |
| File Size | 11 MB |