Page Text
________________
१५४
टिप्पणानि ।
[ पृ० १८. पं० २३
वान साध्यं धात्वर्थमेकं पाकलक्षणमुररीकृत्य संसृज्यन्ते । संसृष्टानि च क्रियामुत्पादयन्ति तथाऽऽत्मेन्द्रियमनोऽर्थसन्निकर्षे सति ज्ञानाख्यो व्यापार उपजायते । स च न प्रत्यक्षः ॥” - न्यायमं० पृ० १५ ।
“अप्रसिद्धसत्ताकम्ध प्रभाकरमतानुसारिभिरभिप्रेतो शाढव्यापारः " न्यायकु० पृ० ४२ । प्रमेयक० पृ० २० ।
पृ० १८. पं० २३. 'मनःपरिकल्पनया' जैनों को मन अनिष्ट है यह बात यहाँ अभिप्रेत नहीं किन्तु जैसा औरोंने मनका स्वरूप माना है वह इष्ट नहीं - ऐसा शान्त्या चार्य का तात्पर्य है ।
पृ० १९. पं० ५. ' अर्थप्राकट्य' तुलना " नान्यथा हार्थसद्भावो दृष्टः सनुपपद्यते । ज्ञानं चेनेत्यतः पश्चात् प्रमाणमुपजायते ।” श्लोक ० शून्य० १८२ । “वेद्यताऽर्थातिशयलक्षणा अर्थस्य दृष्टा न संवेदन विशिष्टता । सर्वस्यार्थेन्द्रियमनःसन्निकर्षे सत्यर्थस्यापि वेद्यतालक्षणपरोक्षापरोक्षरूपातिशयोऽस्ति यदुत्पन्नः । आत्मनोऽप्यर्थातिशयान्यथानुपपत्तिगम्या यस्मिन् सति शातृता सञ्जायत इति प्रक्रिया” श्लोक० तात्पर्य० पृ० २८३ । "ज्ञानजन्योऽर्थगतः कश्चिदतिशयः प्रकाशनभासनादिपर्याय पदवाच्यः । स च पाकजन्यौदनादिगतातिशयवदनवगतेऽपि ज्ञाने शक्यतेऽवगन्तुम् ।" श्लोक ० पृ० ३१९ ।
न्यायर ०
पृ० १९. पं० ६. 'नियतम्' "अर्थ प्रकाशतालक्षणोऽर्थधर्मोऽन्यथानुपपन्नत्वेनानिश्चितस्तं कल्पयति आहोस्विदनिश्चित इति ।” - सन्मति० टी० पृ० २६. पं० ३८ ।
पृ० १९. पं० १६. 'अनुमानमपि' सन्मति ० टी० पृ० २०. पं० ९ से जो चर्चा शरू हुई है उसीका संक्षेप यहाँ है ।
पृ० १९. पं० १४. 'निषेत्स्यते' देखो, का० १५ ।
पृ० १९. पं० २०. 'अभावप्रमाण' - का० १५-१६ ।
पृ० १९ पं० २२. 'दृश्यानुपलम्भ' - दृश्यानुपलब्धिके स्वभावानुपलब्ध्यादि एकादशप्रयोगमेदोंका वर्णन न्या य बिन्दु में है - पृ० ४७-५५ ।
पृ० २०. पं० २. 'कारकसंबन्ध' - "बाह्येषु कारकेषु व्यापारवत्सु फलं दृष्टम् - अन्यथा सिद्धस्वभाषानां कारकाणामेकं धात्वर्थे साध्यमनङ्गीकृत्य कः परस्परं सम्बन्धः । अतस्तदन्तरालवर्तिनी सकलकारक निष्पाद्याऽभिमतफलजनिका व्यापारस्वरूपा क्रियाऽभ्युपगन्तव्या इति प्रकृतेपि व्यापारसिद्धिरिति" - सन्मति० टी० पृ० २५. पं० १० ।
१० २०. पं० ५. 'कारकजन्यः' तुलना सन्मति० टी० २५. पं० १३ । पृ० २०. पं० ११. ‘क्रियारूप:' तुलना - सन्मति ० टी० पृ० २५. पं० ३२ । पृ० २०. पं० २०. 'व्यापारेण' तुलना - सन्मति ० टी० पृ० २६. पं० ६ । पृ० २०. पं० २२. "संयोग - समवाय" देखो पृ० १४. पं० ९ तथा पृ० १६. पं० १३ । पृ० २०. पं० २३. 'नोपपद्यत' देखो पृ० ९१ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001047 |
| Book Title | Nyayavatarvartik Vrutti |
| Original Sutra Author | Siddhasen Divakarsuri |
| Author | Shantyasuri, Dalsukh Malvania |
| Publisher | Saraswati Pustak Bhandar Ahmedabad |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 525 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Nyay, Philosophy, P000, & P010 |
| File Size | 11 MB |