________________
१८०
आचार्यश्रीअभयदेवसूरिविरचितटीकासहिते स्थानाङ्गसूत्रे टी०] परिचारणेति मैथुनविशेष उक्तः, अधुना तदेव मैथुनं सामान्यतः प्ररूपयन्नाहतिविहे मेहुणे इत्यादि कण्ठ्यम्, नवरं मिथुनं स्त्रीपुंसयुग्मम्, तत्कर्म मैथुनम्, नारकाणां तन्न सम्भवति द्रव्यत इति चतुर्थं नास्त्येवेति नोक्तम् । मिथुनकर्मण एव कारकानाहतओ इत्यादि कण्ठ्यम् । तेषामेव भेदानाह- तओ मेहुणमित्यादि कण्ठ्यम्,नवरं 5 स्त्र्यादिलक्षणमिदमाचक्षते विचक्षणाः
योनि १ मुंदुत्व २ मस्थैर्य ३ मुग्धता ४ क्लीबता ५ स्तनौ ६ । पुंस्कामितेति ७ लिङ्गानि सप्त स्त्रीत्वे प्रचक्षते ॥ मेहनं १ खरता २ दाढय ३ शौण्डीर्यं ४ श्मश्रु ५ धृष्टता ६ ।
स्त्रीकामितेति ७ लिङ्गानि सप्त पुंस्त्वे प्रचक्षते ॥ 10 स्तनादि-श्मश्रु-केशादिभावाभावसमन्वितम् ।
नपुंसकं बुधाः प्राहुर्मोहानलसुदीपितम् ॥ [ ] तथाऽन्यत्राप्युक्तम्स्तन-केशवती स्त्री स्याद्, रोमशः पुरुषः स्मृतः ।
उभयोरन्तरं यच्च, तदभावे नपुंसकम् ॥ [ ] इत्यादि । ___ 15 [सू० १३२] तिविहे जोगे पन्नत्ते, तंजहा-मणजोगे, वतिजोगे, कायजोगे।
एवं णेरझ्याईणं विगलिंदियवजाणं जाव वेमाणियाणं ।
तिविहे पओगे पन्नत्ते, तंजहा-मणपओगे, वतिपओगे, कायपओगे। जहा जोगो विगलिंदियवज्जाणं तधा पओगो वि ।
तिविहे करणे पन्नत्ते, तंजहा-मणकरणे, वतिकरणे, कायकरणे । एवं 20 विगलिंदियवजं जाव वेमाणियाणं ।
तिविहे करणे पन्नत्ते, तंजहा-आरंभकरणे, संरंभकरणे, समारंभकरणे । निरंतरं जाव वेमाणियाणं ।
[टी०] एते च योगवन्तो भवन्तीति योगप्ररूपणायाह- तिविहे जोए इत्यादि, इह वीर्यान्तरायक्षय-क्षयोपशमसमुत्थलब्धिविशेषप्रत्ययमभिसन्ध्यनभिसन्धिपूर्वमात्मनो वीर्य 25 योगः, आह च
जोगो वीरियं थामो उच्छाह परक्कमो तहा चेट्ठा । सत्ती सामत्थं ति य जोगस्स हवंति पज्जाया ॥ [पञ्चसं० ३९६] इति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
